ارزیابی پتانسیل تولید زهاب اسیدی توسط باطله های زغال شویی: مطالعه موردی کارخانه زغال شویی شمال شرق دامغان

زهاب اسیدی معدن یکی از مهم­ ترین مشکلات زیست ­محیطی مرتبط با معدنکاری و از مهم ­ترین منابع آلوده­ کننده محیط زیست می ­باشد که بر اثر اکسایش کانی ­های سولفیدی به ویژه پیریت تولید می­ شود. در این پژوهش، پتانسیل تولید اسید باطله های کارخانه زغال­ شویی مهماندوست واقع در شمال شرق دامغان مورد مطالعه قرار گرفته است. به این منظور، مطالعات کانی­ شناسی، ژئوشیمیایی و آزمون­ های استاتیک بر روی ۷ نمونه معرف انجام شد. نتایج به دست آمده نشان می ­دهد که باطله های زغال­ شویی نسبت به عناصر مس و منگنز بدون غنی ­شدگی، نسبت به نیکل و کبالت دارای غنی­ شدگی متوسط، نسبت به کروم، روی و آنتیموان دارای غنی­ شدگی قابل ملاحظه، نسبت به کادمیم و آرسنیک و سرب دارای غنی ­شدگی شدید و نسبت به سرب و مولیبدن دارای غنی ­شدگی بسیار شدید هستند. کانی ­های موجود در باطله ها شامل کوارتز، موسکویت، کلینوکلر، کائولینیت، ایلیت، مونت­موریلونیت، کلسیت و پیریت می ­باشد. در بیشتر باطله های مورد مطالعه، pH  گل اشباع کمتر از ۳ و هدایت الکتریکی گل اشباع بیشتر از ۲۰۰۰ میکروموس بر سانتی­متر می ­باشد و پتانسیل خنثی­ سازی خالص (NNP) کمتر از ۲۰- است. همچنین در بیشتر نمونه­ ها پتانسیل تولید اسید خالص (NAPP) مثبت است و نسبت پتانسیل خنثی ­سازی (NPR) کمتر از ۱ می ­باشد. pH تشکیل اسید خالص (NAG pH) این نمونه­ ها کمتر از ۵/۴ و نسبت ظرفیت خنثی ­سازی اسید به حداکثر پتانسیل تولید اسید (ANC/MPA) کمتر از ۱ است. با توجه به نتایج آزمون ­های استاتیک، احتمال تولید زهاب اسیدی توسط باطله ­های مورد مطالعه وجود دارد، بنابراین اعمال تمهیدات مدیریتی به منظور کنترل تولید اسید در منطقه ضروری است.

کلیدواژه ها:

Acid Mine Drainage ، Coal Washing Waste ، Mehmandoost Plant ، Pollution. ، آلودگی ، باطله زغال شویی ، زهاب اسیدی معدن ، مهماندوست.