پیش بینی رویش علف های هرز پنجه مرغی (Cyndon dactylon L.) .) و اویارسلام ارغوانی (Cyperus rotundus L.) در کلزا تحت عملیات مختلف مدیریتی

سابقه و هدف: علف های هرز چندساله حداقل دو سال و برخی برای دهه ها زندگی می کنند. بیشتر علف های هرز چند ساله هم از طریق بذر و هم از طریق گسترش بخش های رویشی ذخیره کننده انرژی مانند ریشه ها یا غده ها تکثیر می شوند. علف های هرز زمستانه مطلق توانایی زنده ماندن و رشد را در مواقعی از سال دارند که شرایط محیطی، عمدتا دما، برای رشد سایر گونه های گیاهی مساعد نیست. اهداف این تحقیق درک نقش دمای خاک در رویش پنجه مرغی و اویارسلام ارغوانی در کلزا و توسعه مدل های پیش بینی کننده برای رویش این دو علف هرز بر اساس تجمع زمان دمای خاک بود.مواد و روش ها: به منظور پیش بینی الگوی رویش پنجه مرغی و اویارسلام ارغوانی تحت عملیات مختلف مدیریتی آزمایشی به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در ۳ تکرار در آموزشکده کشاورزی ساری در سال ۱۴۰۱ اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی، دو سیستم خاک ورزی رایج و بدون خاک ورزی و سه دز مختلف علف کش بوتیزان استار (صفر، ۵۰ و ۱۰۰ درصد دز توصیه شده) بودند.برای پیش بینی الگوی رویش در هر کرت یک کوادرات ثابت ۵۰ در ۵۰ سانتی متری در مرکز هر کرت قرار گرفت و با شروع فصل پس از اولین آبیاری، شمارش گیاهچه های جدید رویش یافته بر اساس گونه آغاز شد. یک مدل لجستیک سه پارامتری برای توصیف رویش تجمعی گیاهچه با زمان دمای خاک استفاده شد. برآوردهای پارامتری با استفاده از تست های t دو طرفه مقایسه شدند (P<۰.۰۰۱). از داده های شمارش رویش، میانگین زمان رویش (MET) و شاخص سرعت رویش (ERI) محاسبه گردید. مقایسه میانگین مقادیر شاخص های MET و ERI توسط نرم افزار SAS ۹.۲ و با استفاده از آزمون LSD انجام شد.یافته ها: پنجه مرغی در سیستم بدون خاک ورزی و اویارسلام ارغوانی در سیستم خاک ورزی رایج دارای میانگین زمان رویش کمتر و شاخص سرعت رویش بالاتر بودند و با دریافت درجه روز رشد (T۵۰) کمتر، سریع تر به ۵۰ درصد رویش تجمعی خود دست یافتند. همچنین پنجه مرغی و اویارسلام ارغوانی در بالاترین دز بوتیزان استار (۱۰۰ درصد دز توصیه شده) دارای بیشترین میانگین زمان رویش و پایین ترین شاخص سرعت رویش بودند و با دریافت T۵۰ بالاتر و دارا بودن نرخ رویش پایین تر، دیرتر به ۵۰ درصد رویش تجمعی گیاهچه دست یافتند. نتیجه گیری: اویارسلام ارغوانی در هر دو سیستم خاک ورزی و هر سه دز علف کش بوتیزان استار دارای میانگین زمان رویش کمتر در مقایسه با پنجه مرغی بود و با دریافت T۵۰ پایین تر، سریع تر به ۵۰ درصد رویش تجمعی گیاهچه در ابتدای فصل رشد دست یافت. بر این اساس مرحله رشدی مناسب برای کنترل اویارسلام ارغوانی هنگامی است که هنوز موج اصلی گیاهچه های پنجه مرغی رویش پیدا نکرده است.

کلیدواژه ها:

الگوی رویش ، بدون خاک ورزی ، خاک ورزی ، دز علف کش ، رویش تجمعی