شناسایی مرفولوژیک جمعیت های بالتوری سبز Chrysoperla spp. در باغات پسته شهرستان رفسنجان

بالتوری های سبز، (Neuroptera: Chrysopidae) Chrysoperla spp. یکی از دشمنان طبیعی مهم حشرات آفت و ازجمله مهم ترین عوامل کنترل بیولوژیکی در اکوسیستم های کشاورزی محسوب می شوند. در باغات پسته این حشرات از پسیل پسته، شپشک های گیاهی و برخی دیگر از آفات تغذیه می کنند و می توانند در کنترل این آفات موثر باشند. لارو بالتوری به سبب اشتهای زیاد، توانایی جستجوگری فوق العاده و قابلیت پراکنش زیاد جزو عوامل کنترل بیولوژیک کارآمد است. حشرات کامل C. carne از ترشحات گیاهی، شیره، عسلک، شهد و گرده تغذیه می کند اما در گونه های دیگر ممکن است حشرات کامل شکارگر نیز باشند. از آنجا اولین قدم در هر تصمیم گیری کنترل بیولوژیک آفات، آگاهی از گونه موجود در منطقه است، شناسایی گونه ها و ایجاد یک رده بندی جامع و پایدار، برای زیست شناسان و بوم شناسان کشاورزی اهمیت فراوانی دارد، زیرا نوع تغذیه حشرات کامل، ترجیح میزبانی و میزان شکارگری ممکن است در گونه های مختلف متفاوت باشد. علی رغم اهمیت فراوان کنترل بیولوژیک در مدیریت موثر و دوستدار محیط زیست آفات و تولید محصولات فاقد بقایای سموم، اطلاعات دقیقی در مورد گونه های بالتوری سبز در استان کرمان، منطقه اصلی کشت پسته در ایران، چه بر روی گیاهان علفی، بوته ها و چه بر روی درختان وجود ندارد. بدین منظور در این پژوهش حشرات کامل بالتوری سبز در فصول بهار و تابستان طی سال های۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ از باغات پسته مناطق رفسنجان، داوران، نوق، کشکوئیه و کبوترخان جمع آوری شدند. از هر منطقه ۶۰ نمونه بالتوری بالغ به روش های تور زدن، تله نوری و جارو زدن جمع آوری و به آزمایشگاه حشره شناسی گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان انتقال داده شد. اسلاید دائم از بال، پنجه و ژنیتالیای حشرات با استفاده از روش های معتبر تهیه شد. برای شناسایی مرفولوژیک، در سطح خانواده از کتاب Borrer (۲۰۰۵)، در سطح جنس از مقاله Hassan & Liu (۲۰۲۲) و برای شناسایی در سطح گونه از مقاله Brooks (۱۹۹۴) استفاده شد. در کل در این پژوهش ۳۰۰ نمونه حشره کامل مورد بررسی قرار گرفت که نمونه های جمع آوری شده از مناطق رفسنجان و کبوترخان به گونه C. mutata و نمونه های مناطق نوق، کشکوئیه و داوران به دو گونه C. carnea و C. nipponensis تعلق داشت. اطلاع از گونه موجود در هر منطقه می تواند در کنترل بیولوژیک آفات مهم درختان پسته بویژه پسیل پسته با استفاده از بالتوری سبز بسیار موثر باشد.

کلیدواژه ها:

بالتوری سبز ، شناسایی ریخت شناسی ، کنترل بیولوژیک.