سقانفار؛ انعکاس انگیزه های شیعی در معماری بومی مازندران

هدف پژوهش حاضر که داده های آن براساس مطالعات اسنادی , بررسی های میدانی باستان شناسی گردآوری شده, بررسی ساختار و کارکرد سقانفارها در مازندران است . سقانفار بنایی است چوبی و ۲ طبقه که بیشتر در بخش مرکزی مازندران و به نام حضرت ابوالفضل (ع) بنا شده است . در این پژوهش ۶ نمونه سقانفار موجود در فریدون کنار بررسی شده است که تمامی آنها به دوران قاجار و بازه زمانی ۱۳۱۱ تا ۱۳۲۶ ه.ق تعلق دارد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی -تحلیلی است . نگارندگان بعد از معرفی داده ها، با روش تحلیل نظری و کمی به تفسیر داده ها پرداختند. نتایج پژوهش حاکی از وجود بیانی نمادین در ساخت و تزئین سقانفار هاست . از منظر اجتماعی ، کاربران بنا جوانان هستند. برافراشتگی بنا دارای نسبت نمادین با سن کاربران و صاحب واقعی بنا یعنی حضرت ابوالفضل (ع) است . نقوش مذهبی و ملی نشانه ی تاثیر انگیزه های شیعی و جنبه های پهلوانی و اسطوره ای ایرانی در ساختار سقانفار است . نقش مایه های بنا، نمادهایی از زندگی اجتماعی , اقتصاد معیشتی , نگرش های آیینی و هویت ملی مردمان منطقه است . هنرمند با کنار هم قرار دادن ماهرانه این نقوش قصد انتقال نمادین پیام های ملی و مذهبی مخاطبان عام را داشته و این چیدمان تنیدگی فرهنگ ملی و نگرش های مذهبی مردمان منطقه را نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

ساختار و کارکرد سقانفار ، معماری بومی مازندران ، سقانفار