قرائت شاذ حمزه اصفهانی در کتاب التنبیه علی حدوث التصحیف

از دیرباز قرآن پژوهان به مسئله اختلاف قرائات عطف نظر کرده و با کاربرد شیوه های گوناگون برای سنجش قرائات مختلف و بازنمودن قرائات اصیل و پذیرفته از قرائات شاذ، کوشیده اند. آنان هر یک از رویکردی متفاوت به بحث نگریسته، و مکتبها و نظریه های مختلفی را در این باره پدید آورده اند. بسیاری از این رویکردها به دانش زبان شناسی نیز پیوند خورده اند. از همین رو، نمی توان دیدگاه برخی زبان شناسان کهن را که در حوزه علوم قرآن هم اشخاصی خبره بوده اند نادید انگاشت. حمزه اصفهانی یکی از این شخصیتها به شمار می آید که در کتاب التنبیه علی حدوث التصحیف خویش، قرائتهایی شاذ را بازنموده است؛ قرائتهایی که به نظر می رسد نمی توانشان در هیچ یک از گزارشهای تاریخی در باره روایات شاذ قرائت قرآن کریم، بازجست. در این مطالعه کوشش می شود با مطالعه گزارشهای حمزه و دیگر شواهد کهن تاریخی از دوران زندگی و حیات علمی وی، مبانی او در سنجش قرائات قرآن کریم در قیاس با قاریان بزرگ عصرش تبیین گردد.

کلیدواژه ها:

حمزه بن حسن اصفهانی ، قرائات سبع ، تاریخ قرائات ، اختلاف قرائات ، قرائات شاذ ، تصحیف