واکاوی مفهوم مجازات و اصول قضائی حاکم بر آن در بسترنظام های کیفری ایران باستان

هر گونه تشکل اجتماعی و تعاملات مدنی به میزانی از سطح قانون مداری نیاز دارد و برای استقرار و استمرار هر نوع دولت وحکومتی وجود قواعد و قوانینی برای برقراری نظم عمومی ضروری است لیکن دوران باستان همواره مملو ازجنگها و یورشهای بیوقفه و پایان بوده است؛ اما جهان امروز، علاوه بر چشمداشت بر خاک سرزمینها، با تاختن بر اندیشه، باورها، غرور و هویت مردمان،و نیز با گسترش برتریطلبی و نفاق افکنی میان مردم، چیرگی بر آنان را در سر میپروراند مردمانی که باورها و هویت تاریخی خودرا به فراموشی سپارند، مردمانی که نیازمند دانش و فنآوری کشورهای دیگر باشند، درواقع در فرهنگهای کهن ایران،یعنی تا پیشاز تاسیس دولتهای ماد و پارس،مفاهیم حقوقی با باورهای دینی و اعتقاد به انتقام الهی پیوند داشت،اما بعدها نظام قضائی با پشتوانهحکومتهای متمرکز بصورت امری عرفی پذیرفته شد که مقاله ی حاضر به بررسی نظام قضایی دوران ایران باستان اختصاص یافته است و بررسی چگونگی ساختار دادگستری در ایران در عهد ممتد باستان هخامنشی، اشکانیان و عهد ساسانیان، می پردازدکه با وجود گستردگی دامنه ی تاریخی این دوران، این پژوهش با تمرکز بر مباحث اصلی راجع به نظام قضایی هر عهد، به بررسی ویژگی های اساسی هر یک پرداخته و با کنار هم قرار دادن آنها، فرصت مقایسه میان این نظام ها را فراهم آورده است و نتایج این تحقیق بیانگر این حقیقت است که نظام قضایی ایران در عهد باستان از پیشرفت، انسجام و هماهنگی نسبی برخوردار بوده که با توجه به شرایط آن زمان، در نوع خود منحصر به فرد است و با بررسی تاریخ دادرسی در ایران باستان میتوان فهمید که دادگستری در این سرزمین در مرحله ای از اهمیت قرار داشته که کشورهای متمدن آن زمان از آن بی بهره بوده اند.

کلیدواژه ها:

نظام قضائی ، عدالت ، آئین دادرسی ، ایران باستان