چارچوب حقوقی بهره برداری از آثار ادبی و هنری مجهول: مطالعه تطبیقی نظام های حقوقی کانادا، آمریکا، دانمارک و ایران

در سال های اخیر ارزش آثار ادبی و هنری و نحوه بهره برداری از آن ها به طور فزاینده ای اهمیت و توجه یافته است و در حال حاضر نقش مهمی در تولید علم و پیشرفت علمی و فرهنگی ایران ایفا می کنند. با وجود این از آنجایی که طبق قوانین حق ادبی و هنری لازمه بهره برداری مشروع و قانونی از آثار ادبی و هنری، کسب اجازه از صاحب حق ادبی و هنری است، در این میان آثاری تحت عنوان آثار ادبی و هنری مجهول وجود دارند که صاحب فعلی آن موجود نیست یا نمی توان او را یافت. در نظام حقوقی ایران این آثار شناسایی نشده اند و مقررات خاصی در خصوص آن ها وجود ندارد که با توجه به اهمیت موضوع آثار مذکور و چالش هایی که برای مصرف کنندگان آن ها ایجاد می کنند، مراجعه به سایر نظام های حقوقی معاصر و بهره گیری از تجربیات و بررسی رویکردهای آن ها، می تواند راهگشای شناسایی چالش های بهره برداری از آثار ادبی و هنری مجهول و چراغ راهی برای قانونگذاری در وضع قوانین مناسب در این خصوص باشد. از این رو، پژوهش حاضر با روش تحلیلی توصیفی و تطبیقی بر آن است که ضمن تبیین چالش های ناشی از آثار ادبی و هنری مجهول به واکاوی دیدگاه های متنوع در این حوزه و ارزیابی آنها بپردازد و در پایان، پیشنهادهای خود را درباره فراهم نمودن تسهیلات در بهره برداری از آثار ادبی و هنری مجهوال در ایران ارائه کند.

کلیدواژه ها:

آثار ادبی و هنری مجهول ، مجوزهای اجباری ، مجوزهای جمعی ، روش محدودیت در مسئولیت