آتشکده قلعه دختر قم؛ آتشکده ای متعلق به دوره ساسانی

شاهنشاهی ساسانیان را میتوان یکی از پر رونقترین و طلایی ترین دوره فرهنگ، هنر و معماری در تاریخ و باستان شناسیدانست. در این میان معماری یکی از شاخص ترین عناصر به جای مانده از این سلسله است که آثار آن با گذر بیش از ۱۵۰۰سال، در گوشه و کنار ایران و کشورهای که در دوره ساسانی متعلق به جغرافیای ایران بودند، ماندگار است. معماری این دورهرا میتوان به دو دسته مذهبی و غیرمذهبی تقسیم کرد؛ مذهبی مانند: آتشکده ها و غیرمذهبی مانند: کاخ ها، قلعه ها، کاروانسراهاو ... اشاره کرد. یکی از رایج ترین روشهای معماری این دوره را میتوان شکل چهارطاقی دانست که ریشه در دوره پارتی داردو در دوره ساسانی به شدت مورد استفاده قرار گرفت. چهارطاقی ها کاربری مختلفی داشتند که عموما شاخص ترین کاربری آناحداث آتشکده ها است. با برگزیده شدن دین زرتشتی به عنوان آیین رسمی حکومت ساسانی، نیاز به ترویج و تبلیغ این مذهب،بر همین اساس دستگاه دولتی دستور به ساخت آتشکده ها در جایجای ایران داد. هدف این تحقیق، پژوهش در تاریخ معماریآتشکده ها در دوره ساسانی و سبک شناسی معماری آن است که در نمونه مطالعاتی انتخاب شده مورد بررسی قرار گرفته است.روش گردآوری اطلاعات به شیوه میدانی، مطالعات کتابخانه ای و مقاله های معتبر در خصوص آتشکده ها در دوره ساسانی انجامشده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد؛ این اثر ملی با معماری چهارطاق و داری دو گنبد بوده که در مدت های مدید،دست نخورده باقیمانده؛ زیرا آنقدر سالم بوده که براساس شواهد، در عصر قاجار دوباره تعمیر و استفاده شده است. اما در چهلسال گذشته، دو بار مورد تخریب واقع شده است.

کلیدواژه ها:

چهارطاقی ، آتشکده قلعه دختر قم ، معماری ساسانی ، معماری آتشکده ، آتشکده های استان قم