تشیع و فرق آن در الانساب سمعانی

کتاب های مشتمل بر موضوعات مربوط به انساب و رجال را می توان از جمله منابع مهم در پژوهش های تاریخی به معنای عام و تاریخ فرق اسلامی در معنای خاص به شمار آورد. «الانساب» سمعانی (د.۵۶۲ ق) در شمار مهم ترین آثار در این زمینه است. در این مقاله کوشیده ایم گزارش های سمعانی را درباره شیعیان با توجه به اوضاع و احوال پریشان سیاسی زمانه او و برخوردهای فرقه ای در این دوران، بررسی و تحلیل کنیم. با وجود سیاست ضد شیعی سلجوقیان (حک: ۴۲۹-۵۹۰ ق)، سده ۶ ق در واقع دوران گسترش آموزه های شیعه بود. گزارش های سمعانی درباب عقاید فرق به ویژه غالیان را می توان نشانه ای از نگرانی عمومی اهل تسنن درباره نفوذ این عقاید در دستگاه حکومتی و عامه مردم تلقی کرد. وی از میان فرق گوناگون و پر شمار شیعه، بیشتر به امامیه و زیدیه توجه کرده است. با آنکه سمعانی با شماری از شیعیان ارتباط مستقیم داشت، آنچه از شخصیت ها و عقاید شیعیان به دست می دهد، متاثر از دیدگاه های پیشینی[۱] است که در تصویرسازی کلی از تشیع در سده ۶ ق و حتی سده های بعد، نقشی بسزا داشته است. [۱]. Priority approaches.

کلیدواژه ها:

سمعانی ، الانساب ، سلجوقیان ، امامیه ، زیدیه ، غلات ، فرقه نگاری ، نسب شناسی