دانش سنتی مرتبط با جنگل (بخش سوم: روش های بررسی)

همان طور که در بخش­های اول و دوم تشریح شد، دانش­های سنتی مرتبط با جنگل (TFRK) دارای جایگاه ویژه­ای نسبت به سیستم­های دانش علمی جنگل داری هستند. یکی از موضوعات اصلی در سیستم­های دانش، روش تحقیق و گردآوری داده­ها است. به­همین منظور در این نوشتار سعی خواهد شد مجموعه روش­های بررسی و گردآوری داده­ها در TFRK معرفی و نقاط قوت و ضعف آن ها بررسی شود. ۱- مشاهده مشارکتی (Participant observation) مشاهده (Observation) از روش­های قدیمی اطلاعات در مسائل اجتماعی است. مشاهده، روشی از جمع­آوری اطلاعات است که دیدن را به­عنوان ابزار اصلی مورد استفاده قرار می­دهد. مشاهده­ها، در یک تقسیم­بندی کلی به دو دسته مشاهده مشارکتی و مشاهده بدون مشارکت مشاهده کننده (Non-Participant observation) تقسیم­بندی می­شوند (سنجابی، ۱۳۹۰). مشاهده­های بدون مشارکت شرکت کننده یعنی مشاهده­هایی که تنها مشاهده انجام شده و پژوهشگر از بیرون به سیستم نگاه می­کند. به­عنوان نمونه، حضور در جنگل و مشاهده فعالیت­ها می­تواند چنین مشاهده­ای باشد. مشاهده مشارکتی یک تعامل بدون ساختار (Unstructured interactive) برای مطالعه مردم محلی و فعالیت­های آن ها است. منظور از تعامل بدون ساختار، نبود نظام و قاعده تدوین شده بین پژوهشگر و جامعه محلی در این روش است. پژوهشگر تلاش می­کند پیرو فعالیت­های یک یا چند نفر از جامعه محلی، همراه آن ها باشد و سعی می­کند قسمتی از کارها را با هدف کمک به آن ها انجام دهد. به­عنوان مثال، گله را همراه چوپانان به زمین­­های قابل چرا هدایت می­کند یا در برداشت محصول­های غیرچوبی با آن ها مشارکت می­کند. نکته قابل توجه این است که اگرچه این­ روش بدون ساختار است، اما پژوهشگر برخی کنترل­ها را در روش تحقیق انجام می­دهد. به­عنوان نمونه، تلاش می­کند پرسش هایی را که پیش از پژوهش برای منطقه و فعالیت­های مردم تهیه کرده، در خلال پژوهش از مردم بپرسد یا در حین انجام عملیات و در پایان هر روز کاری، تناوب عملیات­های مختلف را بررسی و ابهامات خود را در روزهای بعد از مردم بپرسد...