قلمرو بیابان های ایران از دریچه تحقیقات

آماری که هم اکنون از مساحت بیابان های ایران در بعضی منابع به چشم می خورد مستند به ارقام و اعدادی است که به وسیله سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور انتشار یافته است. باید گفت این آمار و ارقام مبنا و مستند علمی درستی ندارند زیرا آنچه در مورد مساحت بیابان ها ارائه شده صرفا مربوط به پدیده ها یا رخساره های بیابان است که در علم ژئومرفولوژی از آن یاد می شود. درحالی که شکل گیری بیابان های طبیعی ایران تحت تاثیر متقابل مجموعه ای از عوامل محیطی از جمله اقلیم، خاک، گیاه، زمین شناسی، ژئومرفولوژی و هیدرولوژی صورت گرفته است که هر یک به طور مستقیم یا غیرمستقیم در پیدایش شرایط بیابانی سهمی به عهده دارند. از این رو تفکیک و تعیین محدوده های بیابانی ایران باید با لحاظ کلیه معیارهای ذکر شده مورد نظر باشد. بخش تحقیقات بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با لحاظ کلیه عوامل برشمرده، قلمرو بیابان های ایران را در قالب طرحی تحقیقاتی با همکاری بیش از ۶۵ محقق و کارشناس ستادی و استانی تعیین کرده است. نتایج این طرح تحقیقاتی نشان داد مجموع سطوح بیابانی زیر پوشش عوامل پنج گانه اعم از سطوح مشترک و غیرمشترک معادل ۹۰۷ هزار و ۲۹۳ کیلومتر مربع است که ۵۵ درصد از مساحت کل ایران را در بر می گیرد.

کلیدواژه ها:

بیابان ، اقلیم ، ژئومرفولوژی ، قلمرو ، ایران