تغییرات زمانی و مکانی و روند بارش در حوزه های آبخیز منتهی به کانون های گرد و غبار استان خوزستان

بارش در تامین منابع آبی مهمترین عامل اقلیمی محسوب شده و در عین حال از جمله متغیرترین پدیده های هواشناسی است. به منظور بررسی روند تغییرات بارش در حوزه های آبخیز منتهی به کانون های گرد و غبار داخلی استان خوزستان از داده های شبکه ای بارش با قدرت تفکیک ۴۴×۴۴ کیلومتر استفاده شده است. این شبکه حاصل بازتولید داده های بارش روزانه، ماهانه و سالانه ایستگاه های سینوپتیک، کلیماتولوژی و باران سنجی سازمان هواشناسی و ایستگاه های باران سنجی و تبخیرسنجی شرکت آب منطقه ای در محیط نرم افزار GIS می باشد. به منظور بررسی روند تغییرات دهه ای بارش از اطلاعات بارش۵۰ ساله در غالب ۵ دهه از سال ۱۳۴۶تا ۱۳۹۵ استفاده و مقادیر بارش برای سه حوزه آبخیز کارون بزرگ، کرخه و زهره- جراحی پهنه بندی و تغییرات مکانی بارش آشکار و نقشه آن تهیه شد. به منظور شناسایی شیب تغییرات روند و شناسایی نقاط جهش در سری زمانی بارش سالانه از روش تست همگنی داده ها Pettitt’s test با استفاده از افزونه آماری XLSTAT در محیط اکسل استفاده شده است. موقعیت هسته های بارش در همه دهه ها تقریبا دائمی بوده و دهه سوم پربارش ترین دهه در محدوده سه حوضه بود. در دهه پنجم دو هسته اصلی بارش در حوضه کارون وجود داشت. هسته های اصلی بارش دهه های قبلی در حوضه کرخه و جراحی-زهره تضعیف شدند. بیشترین کاهش بارش در پایین دست حوضه ها یعنی محل قرارگیری کانون های گرد و غبار رخ داد. تغییرات زمانی بارش دهه ای به تفکیک حوزه ها ی آبخیز کارون بزرگ، کرخه، زهره جراحی نشان داد در محدوده سه حوضه کاهش بارندگی از دو دهه قبل آغاز شده است. این کاهش در دهه پنجم کاملا محسوس بود و آثار زیانبار آن با توجه به سایر پارامترها از جمله افزایش دما و تبخیر دو­چندان شده و به فعال شدن کانون های گرد و غبار کمک شایانی نموده است.

کلیدواژه ها:

حوزه های آبخیز ، داده های بازتولید شده ، شبکه بارش ، کانون گرد و غبار داخلی ، هسته های بارش