نقد کتاب اکولوژی مانداب ها با نگرشی بر رویشگاه های ماندابی البرز جنوبی

زیستگاه­های تالابی یکی از با اهمیت­ترین اکوسیستم­های طبیعی کره زمین هستند که با عرصه­ای حدود ۷  الی ۹ میلیون کیلومتر مربع، از دیرباز نقش به­سزایی در توسعه جوامع اطراف خود ایفا کرده ­اند. منافع متعدد تالاب، آنها را در زمره مهم­ترین و ارزشمندترین زیست بوم­های جهان برای حفظ تنوع زیستی و فرهنگی قرار می­دهد، به­نحوی که بسیاری از تمدن­های بشری در حاشیه تالاب­ها شکل گرفته­اند. با نگاه به گذشته، از دوره کربونیفر تا به امروز، در حدود ۳۵۰ میلیون سال پیش، تالاب­ها تولیدکننده و فراهم آورنده حجم زیادی از سوخت­های فسیلی مانند زغال­سنگ و نفت بوده­اند که زندگی انسان­های امروز به آنها وابسته است. مطالعات اخیر بیانگر این است که برخی از تالاب­هایی که در امتداد رودهای بزرگ قرار دارند (همانند دجله، فرات، نیجر و نیل)، تمدن­های بزرگ را در طول تاریخ تغذیه کرده ­اند. تالاب­ها بیانگر دو نوع عملکرد هستند: یکی «انواع چشم­انداز» و دیگری «مجموعه­ای از قابلیت های زیستی. تالاب­ها گهواره­های تنوع زیستی دنیا هستند که با نگهداری آب و قابلیت زادآوری اولیه نقش مهمی در بقای گونه­های بی­شماری از گیاهان و جانوران وابسته به­خود ایفا می­کنند. کنترل سیستم­های آبی، تعدیل درجه حرارت، جلوگیری از سیل و طوفان، تامین آب برای کشاورزی، ارزش های توریستی و تفریحی، ارزش­های بی­شمار علمی، پژوهشی و زیبایی­شناختی موجب شد تا کنوانسیون رامسر به طور خاص به موضوع حفاظت و بهره­برداری پایدار از این زیست­بوم­ها اختصاص یابد. برخلاف رشد آگاهی مردم و کشورها نسبت به اهمیت محیط­های طبیعی به­ویژه تالاب­ها، هنوز درک واقعی از اهمیت، کارکرد و حساسیت این زیستگاه­های حیاتی و متنوع بسیار کم است. به­جرات می­توان گفت در مجموعه چشم­اندازهای محیط طبیعی زمین، کمتر زیستگاهی را می­توان تا بدین پایه با اهمیت پیدا کرد که تا این حد درمورد آن غفلت شده باشد. درواقع، تالاب­ها را می­توان ازجمله نظام­های حیات­بخشی به­حساب آورد که­ به هیچ وجه جایگزین ندارند. در عین­ حال، هیچ­یک از اکوسیستم­های جهان به­اندازه­ تالاب­ها صدمات ناشی از کوته اندیشی بشر و تمایلات خودخواهانه انسان­محوری را تجربه نکرده­اند.