بررسی سه سطحی توسعه در دولت های رانتیر به مثابه دو دیدگاه در روابط بین الملل

بررسی سه سطحی توسعه در دولت­های رانتیر به مثابه دو دیدگاه در روابط بین­الملل سید امین حبیبی[۱]- دیدخت صادقی[۲] تاریخ دریافت:۱۰/۲/۱۳۹۷ - تاریخ پذیرش:۲۲/۸/۱۳۹۷   چکیده: با ظهور مدرنیته و ازدیاد تقاضای جهانی برای مواد اولیه و خام، دولتهای دارنده منابع عظیم طبیعی، خود را صاحبان قدرت و مکنت و کشورهای دیگر را وابسته اقتصادی میپنداشتند. آنها تمام یا بخش بزرگی از درآمد ملی خود را از فروش منابع داخلی خود بدست می­آوردند. این امر از سویی منجر به عدم رشد و توسعه صنعتی و دور ماندن از اقتصاد تولید محور آنها گردید و از جانبی دیگر به استعمار و استثمار این کشورها توسط کشورهای قدرتمند انجامید. این دولتها در ادبیات سیاسی و اقتصادی دولت­های رانتیر نامید شدند. گرچه عواید هنگفت حاصل از فروش منابع و ذخایر طبیعی موجبات رفاه اقتصادی در این کشورها را فراهم آوردند، لیکن برخی از کشورها نتوانستند با تکیه بر تبادلات با دیگر کشورها به رفاه اقتصادی و توسعه دست یابند و صرفا درآمد حاصل از فروش منابع طبیعی را صرف امور روزمره خود کردند و نتیجتا این امر موجب عدم توسعه آنها گردید. این نوشتار بر آن است تا با کمک آمار و اطلاعات اقتصادی در حوزه توسعه این دوگانگی را بررسی نموده و تبیین نماید که چگونه اقتصاد رانتی در کشورهایی می­تواند موجب عقب ماندگی و عدم توسعه و در کشوری دیگر به عنوان یک عامل رشد و توسعه عمل نماید. واژگان کلیدی: اقتصاد رانتی، کشورهای توسعه نیافته، منابع طبیعی، دولت رانتیر، توسعه [۱] - دانش آموخته کارشناسی ارشد، روابط بین الملل، دانشکده علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران [e-mail] [۲] - استادیار و عضو هیئت علمی، روابط بین­الملل، دانشکده علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران [e-mail]

کلیدواژه ها:

اقتصاد رانتی ، کشورهای توسعه نیافته ، منابع طبیعی ، دولت رانتیر ، توسعه