برآورد میزان ترسیب کربن خاک در جنگل های تحت مدیریت (مطالعه موردی جنگل گلبند در شمال کشور)

این تحقیق به منظور بررسی میزان حجم سرپا و تاثیر آمیختگی گونه ها و تیپ جنگل در میزان ترسیب کربن خاک در حوزه آبخیز ۴۵ جنگلهای شمال کشور صورت گرفته است. در این تحقیق برای نمونه برداری خاک در هر طرح جنگل داری یک پروفیل به عنوان شاهد حفر و در تیپهای شناخته شده هر طرح (بر اساس کتابچه طرح موجود) نمونه برداری بوسیله اگر انجام شد که با توجه به متغیر بودن تیپ های جنگلی در هر سری، در کل عرصه مورد تحقیق ۱۱ نمونه خاک با حفر پروفیل و ۲۸۸ نمونه تهیه گردید. نمونه های خاک بعد از خشک شدن به آزمایشگاه ارسال گردید. اندازه گیری کربن در افق های معدنی خاک با استفاده از روش والکی-  بلاک انجام شد و برای برآورد کربن در افق های هوموسی خاک از روش احتراق یا سوزاندن در کوره با۴۰۰ درجه استفاده گردید. نتایج بدست آمده از برآورد میزان ترسیب کربن در طرح های مختلف جنگل داری  نشان داد که اختلاف قابل توجهی در میزان ترسیب کربن بین طرح جنگل داری دلدره و توسکاچال وجود دارد. بیش از ۲۸۳ تن در هکتار ترسیب کربن در طرح جنگل داری دلدره، نشان دهنده فعال بودن این اکوسیستم جنگلی است. این طرح جنگل داری با ۳۱۲ مترمکعب حجم در هکتار در مقایسه با سایر طرح های جنگل داری مورد مطالعه، دارای بیشترین موجودی حجمی است. تاثیر حجم در هکتار جنگل رابطه مستقیم با میزان بیوماس جنگل داشته و در نتیجه به افزایش ذخیره کربن خاک کمک می نماید. تنوع در ترکیب و آمیختگی گونه ها منتج به تشکیل تیپ های مختلف در طرح جنگل داری دلدره شده و آن را از سایر طرح ها متمایز نموده که این موضوع نیز یکی از عوامل مهم در افزایش ظرفیت ذخیره کربن در افق های معدنی خاک می باشد. از دیگر نتایج این مطالعه حد میزان نمونه برداری در افق های معدنی خاک برای سنجش ترسیب کربن است که در جنگل های منطقه مورد مطالعه تا عمق ۵۰ سانتیمتری خاک کفایت می نماید، زیرا اختلاف معنی داری بین عمق ۵۰ تا۱۰۰ سانتیمتری خاک از نظر میزان ذخیره کربن در یازده طرح جنگل داری مورد مطالعه مشاهده نشد.

کلیدواژه ها:

ترسیب کربن ، خاک های جنگلی ، جنگلهای شمال ، گلبند