ارزیابی کارآیی مدل Dong برای تعیین قابلیت خطر آتش سوزی در جنگلهای زرین آباد نکا، استان مازندران

وقوع آتش­سوزی­های مکرر در جنگل­های شمال کشور طی سال­های اخیر لزوم پژوهش­هایی را به­منظور پیش­بینی آتش­سوزی­های آینده در این جنگل­ها اجتناب­ناپذیر می­کند. برای انجام این تحقیق ابتدا نقشه توپوگرافی ۱:۲۵۰۰۰ جنگل­های زرین­آباد نکا زمین­مرجع شد. سپس مدل رقومی ارتفاع منطقه با اندازه پیکسل ۳۰ متر از نقشه ژئورفرنس شده تهیه و با استفاده از آن، نقشه­های شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا بدست آمدند. نقشه تراکم پوشش گیاهی و مناطق مسکونی (روستاها) منطقه از شرکت سهامی نکاچوب تهیه و در GIS رقومی شد. کلیه جاده­ها با استفاده از دستگاه موقعیت­یاب جهانی (GPS) برداشت شده و نقشه آنها تهیه شد. سپس در اطراف جاده­ها و روستاها در نقشه­های مذکور به­ترتیب حاشیه­های ۲۰۰ متری و ۵۰۰ متری در نظر گرفته شد. تمام لایه­های رقومی با توجه به مدل Dong طبقه­بندی شدند. از روی­هم­گذاری تمام نقشه­ها در محیط GIS و وزن­دهی به هر فاکتور با استفاده از مدل مذکور، نقشه قابلیت آتش­سوزی منطقه در پنج طبقه تهیه شد. با در دست داشتن داده­های واقعی از آتش­سوزی­های گذشته از طریق نمونه­برداری زمینی با دستگاه موقعیت یاب جهانی، نقشه این مناطق تهیه شد. سپس این نقشه با نقشه قابلیت آتش­سوزی منطقه روی­هم­گذاری شد. نتایج نشان داد که تقریبا  ۴۰ درصد از محدوده مناطق آتش­سوزی­های گذشته در نقاطی قرار گرفته­اند که قابلیت بسیار زیاد یا زیادی برای آتش­سوزی دارند که نشان­دهنده اعتبار متوسط مدل مورد استفاده است. بنابراین در ادامه، اصلاح مدل مذکور انجام شد و وزن لایه­ها براساس اهمیت آنها در منطقه مورد مطالعه تغییر یافت و مدلی جدید ارائه شد. نقشه قابلیت جدید براساس مدل اصلاحی مجددا تهیه شده و با نقشه مناطق آتش­سوزی گذشته روی­هم­گذاری شد. نتایج نشان داد که تقریبا ۸۰ درصد از محدوده مناطق آتش­سوزی­های گذشته در نقاطی قرار گرفته­اند که قابلیت بسیار زیاد یا زیادی برای آتش­سوزی دارند که نشان­دهنده اعتبار قابل توجه مدل اصلاح شده برای منطقه مورد مطالعه است. به نظر می­رسد که از این الگو بتوان برای مناطق جنگلی دیگر شمال کشور نیز برحسب موقعیت مکانی حوضه­های آبخیز استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

جهت و شیب دامنه ، ارتفاع از سطح دریا ، تراکم پوشش گیاهی ، زمین مرجع