تدوین الگوی تخصیص بهینه منابع مالی به زیربخش زراعت ایران با لحاظ پایداری اقتصادی محصول های تولیدی

تخصیص منابع مالی به بخش کشاورزی توسط بانک­ها اغلب بر مبنای الگوی مارکویتز انجام می­شود که در آن ریسک و بازدهی یک سرمایه­گذاری بطور همزمان مورد توجه قرار می­گیرد. اما، در نظر گرفتن این دو معیار به تنهایی در تخصیص منابع مالی نمی­تواند منجر به توسعه کشت و تولید محصول­ها با پایداری اقتصادی و منطبق با شرایط اقلیمی شود. در این مطالعه، الگویی برای تخصیص منابع مالی به زیربخش زراعت تدوین شده که در آن افزون بر هدف­های افزایش بازدهی و کاهش ریسک تسهیلات، پایداری اقتصادی محصول­ها نیز به عنوان هدف سوم مورد توجه قرار گرفته است. الگوی تدوین شده با استفاده از اطلاعات و آمار بانک کشاورزی به عنوان نهاد اصلی تامین کننده منابع مالی بخش کشاورزی اجرا و پرتفوی بهینه تسهیلات برای بخش زراعت توسط این بانک با هدف­های یاده شده ارائه شده است. حل الگوی تدوین شده با استفاده از روش e-constraint  و با رویکرد لکزیکوگرافیک در قالب الگوی برنامه­ریزی ریاضی چند هدفه صورت گرفته است. نتایج پرتفوی بهینه تسهیلات برای بخش زراعت نشان می­دهد نخست اینکه، پرتفوی پیشنهادی نسبت به پرتفوی­های مورد عمل بانک از نظر بازدهی، ریسک و شاخص پایداری اقتصادی دارای وضعیت مطلوب­تری می­­باشد. دوم اینکه، الگوی تدوین شده پرتفوی تسهیلاتی را پیشنهاد می­دهد که در آن بیشترین سهم به محصول­هایی تعلق می­گیرد که بیشترین انطباق را با شرایط اقلیمی کشور دارند و برای تولیدکنندگان آن بیشترین جبران ریسک را عاید می­کنند.  با توجه به اهداف سه گانه در نظر گرفته شده در تشکیل پرتفوی تسهیلات توسط الگو، این الگو قادر است ضمن تامین منافع سهامداران بانک به عملی کردن وظیفه توسعه­ای بانک نیز کمک نماید و بدین ترتیب به تحقق هدف سیاستگذار بخش کشاورزی که اصلاح تدریجی الگوی کشت به سمت الگوی کشت پایدار است مساعدت نماید. بنابراین، پیشنهاد می­شود بانک کشاورزی و دیگر نهادهای تامین کننده منابع مالی با بهره گیری از الگوی پیشنهادی در این مطالعه شاخص پایداری اقتصادی فعالیت­ها را در تخصیص منابع مالی خود به محصول­های کشاورزی مورد توجه قرار دهند.

کلیدواژه ها:

پایداری اقتصادی ، برنامه ریزی ریاضی چند هدفه ، پرتفوی تسهیلات ، بخش زراعت ، بانک کشاورزی