تحلیل گفتمان تکوین و هژمونیک شدن جایگاه امام شیعه اثنی عشری بر اساس احادیث استخراج شده از کتاب اصول کافی

ظهور محمد”ص“ به ارائه گفتمان رهبری انجامیدکه در اساس با گفتمان سنت مدار مدافع سنن جاهلی و شیخوخیت قبیلهای هژمونی شده در جامعه عرب پیش از اسلام متفاوت بود. رهبری الاهی ”امامت“ جایگزین شیخوخیت گردید و ساختار سیاسی –اجتماعی شبه جزیره عربی را تغییر داد. این منازعه معنائی پس از وفات محمد”ص) بار دیگر زمینه های تقابل آنان را در ابعادجانشینی و رهبری بالا برد و به ظهور و بروز دوگفتمان سنتمدار”مسلط“ و شیعه اثنی عشری (مقاومت) انجامید؟ مقاله حاضرقصد دارد تقابل گفتمانی دو جبه ه سنت مدار و شیعه اثنی عشری را در شیوه های رهبری مورد تحلیل قرار داده و به این پرسش پاسخ دهدکه در تقابل باگفتمان سنتمدار، شیعه اثنی عشری چه گفتمانی را برای تکوین و هژمونیک شدن جایگاه طراحی کرد؟تبیین پرسش مذکور با استفاده از نظریه تحلیل گفتمان»شنتال موفه و ارنستو لاکلاو«که گفتمان را فراتر از ابعاد زبان شناسی در عرصه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مطرح کرده اند، امکانپذیر است.یافته های پژوهش نشان میدهدکه شیعه اثنی عشری برای سلطه معنائی خود بابهره گیری از فضای رقابت گفتمانی و شکستن ساختارگفتمان مدافع ارزشهای جاهلی بر قداستهای فردی و موروثی، دانش مذهبی، عصمت، ویژگیهای کاریسمائی امام که ریشه در سنتهای عربی پیش از اسلام، قرآن و برخی اندیشه های غلات داشت تاکیدکرد و در نتیجه اقدام به بسترسازی مناسب برای حفظ موقعیت کاری سمائی رهبری جامعه وکوشش برای انطباق صلاحیتهای رهبری بر ویژگیهای محمد”ص“ نمود؟

کلیدواژه ها:

تحلیل گفتمان ، جایگاه امام شیعه ، جعفربن محمد ، محمدباقر ، اصول کافی