بررسی عوامل موثر بر مدیریت جامع تالاب هامون سیستان با استفاده از تحلیل عاملی

افزایش روزافزون نیازهای انسانی به کالاها و خدمات اکولوژیک طی چند دهه گذشته منجر به افزایش توجه به مدیریت تالاب ها گردیده است و امروزه مدیریت اکوسیستم تالاب­ها یکی از رویکردهای مدیریت سرزمین محسوب می­شود. هدف از این تحقیق بررسی شاخص های مدیریت جامع تالاب هامون با استفاده از تحلیل عاملی است. این پژوهش به روش اسنادی و پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه در روستاهای شهرستان­های هامون و نیمروز اجرا گردید که در طی آن ضمن بازدید و مشاهدات میدانی از روستاها، از مردم بومی منطقه پرسشگری به عمل آمده است. جامعه آماری پژوهش شامل ۱۹۸۷ خانوار روستایی از حاشیه کوه خواجه و تالاب هامون است که بر اساس فرمول کوکران تعداد ۳۲۱ خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. بدین منظور سه شاخص اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی جهت مدیریت تالاب هامون انتخاب گردید. در این تحقیق از آزمون­های T مستقل و تحلیل عامل اکتشافی در نرم­افزار SPSS۲۴ برای تجزیه وتحلیل داده­ها استفاده شد. نتایج روایی پرسشنامه­ها به­صورت نظری و بر اساس دیدگاه متخصصان و اساتید دانشگاه تایید و پایایی آن طبق ضریب آلفا کرونباخ برابر با ۸۳۳/۰ به دست آمد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین شهرستان­های هامون و نیمروز از لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی و مشارکتی و زیست محیطی تفاوت معناداری وجود دارد. میزان بارعاملی برای بعد اقتصادی برابر ۹۵/۰، بعد اجتماعی-مشارکتی برابر ۹۷/۰ و بعد زیست محیطی برابر ۸۵/۰ به دست آمد که نشان­دهنده این است که بعد اجتماعی - مشارکتی و شاخص­های آن نظیر احیاء کشاورزی با استفاده از قابلیت تالاب و انواع مشارکت ها در این زمینه بیشترین نقش و تاثیر از لحاظ مدیریت بر تالاب بین المللی هامون را دارا می باشند.

کلیدواژه ها:

مدیریت جامع ، تحلیل عاملی ، تالاب هامون ، پرسشنامه ، سیستان