تاثیر عوامل فیزیوگرافی بر خصوصیات کمی و کیفی توده های طبیعی سماق (L. Rhus coriaria) در منطقه ارسباران (شهرستان هوراند)

گونه سماق به طور طبیعی در جنگل های ارسباران و به ویژه در منطقه هوراند گسترش دارد و سالانه مقادیر زیادی میوه از پایه های آن به روش های سنتی استحصال می شود. در این پژوهش تاثیر مهم ترین عوامل فیزیوگرافی موثر بر پراکنش این گونه در منطقه مورد تحقیق بررسی شد. به این منظور ۳۶  قطعه نمونه دایره ای به مساحت یک آر در جهت های شمالی، شرقی و غربی (۱۲ قطعه نمونه در هر جهت) با ابعاد شبکه ۱۰۰×۱۰۰ متر به صورت منظم تصادفی در توده های طبیعی سماق پیاده شد. بر اساس نتایج این بررسی در رویشگاه های سماق  میانگین قطر برابر سینه، قطر یقه پایه اصلی، ارتفاع، متوسط قطر تاج و درصد تاج پوشش در دامنه شمالی به طور معنی داری بیشتر از دیگر جهت ها است و سماق در توده های مورد بررسی بیش از ۹۸ درصد  پایه های قرارگرفته در قطعه نمونه را به خود اختصاص داده است. درصد دانه زادی پایه های سماق در دامنه های شمالی به طور معنی داری بیشتر از دامنه های  شرقی و غربی است. شیب زمین و ارتفاع از سطح دریا بر مشخصه های کمی و رویشی پایه های سماق تاثیر معنی داری دارد اما  بر درصد دانه زادی و شاخه زادی و سلامت توده های سماق بی تاثیر است. متوسط وزن میوه تولید شده در هر پایه در دامنه شمالی به طور معنی داری بیشتر از جهت های شرقی و غربی است. به طور کلی نتایج نشان داد که گونه سماق در دامنه شمالی، طبقه ارتفاع از سطح دریای ۱۲۰۰-۱۰۰۰ متر و طبقه شیب ۶۰-۴۰ درصد  وضعیت مناسب تری دارد.

کلیدواژه ها:

جنگل های ارسباران ، سماق ، عوامل فیزیوگرافی ، هوراند