بررسی تنوع در جمعیت های بلوط ایرانی (Quercus brantii) جنگل های زاگرس شمالی براساس نشانگرهای ریخت شناختی و مولکولی ISSRو IRAP

در این تحقیق، تنوع ژنتیکی درون و بین جمعیتی ۱۲۵ ژنوتیپ از نه جمعیت برودار (Quercus brantii) در جنگل های زاگرس شمالی با استفاده از نشانگرهای ریخت شناختی برگ، توالی های تکراری ساده میانی (ISSR) و چندشکلی تکثیرشده بین رتروترانسپوزون ها (IRAP) بررسی شده است. براساس تجزیه خوشه ای مبتنی بر داده های ریختاری، جمعیت های مورد بررسی به طور معنی داری از هم متمایز شدند و در شش خوشه اصلی قرار گرفتند. از مجموع ۱۸ آغازگر ISSR ۲۳۳ نوار ایجاد شد که ۲۲۴ نوار (۹۶ درصد) چندشکل بودند. تعداد کل نوارهای تکثیرشده با آغازگر IRAP برابر با ۱۲۹ نوار بود که ۱۲۶ نوار (۹۷ درصد) چندشکل بودند. در سطح گونه، تنوع ژنتیکی زیادی ISSR]: ۲۴/۰ =h، درصد لوکوس های چندشکل (PPL) = ۷۱/۹۸ درصد؛ IRAP: ۲۱/۰ =h، PPL) = ۲۲/۹۹ درصد[ توسط دو نشانگر ISSR و IRAP برآورد شد. مقدار ضریب تمایز ژنتیکی بین جمعیتی (ΦSt) برآوردشده از هر دو نشانگر ISSR وIRAP به ترتیب ۲۳/۰ و ۱۶/۰ بود که بیانگر تقسیم بخش عمده تنوع ژنتیکی کل، به تنوع ژنتیکی درون جمعیت ها بوده است و این موضوع، توسط تجزیه واریانس مولکولی نیز تایید شد. به نظر می رسد پایین بودن تمایز ژنتیکی بین جمعیت ها و در مقابل بالا بودن تمایز ژنتیکی بین پایه های داخل جمعیت ها به دلیل جریان ژنی گسترده ناشی از گرده افشانی به کمک باد در بلوط ها باشد. تجزیه خوشه ای مبتنی بر هر دو نشانگر مولکولی، نه جمعیت Q. brantii این تحقیق را در خوشه های مشخص دندروگرام UPGMA گروه بندی کرد. براساس آزمون مانتل، همبستگی بین فواصل ژنتیکی جمعیت ها و فواصل جغرافیایی آنها معنی دار نبود.

کلیدواژه ها:

بلوط ، تنوع ژنتیکی ، توالی های تکراری ساده میانی(ISSR) ، جریان ژنی ، نشانگر مولکولی