اثرهای جنگلکاری در افزایش ترسیب کربن و بهبود برخی ویژگی های خاک

افزایش نگرانی ها در زمینه گرمایش جهانی و تغییر اقلیم موجب شده است که به خاک و توانایی آن در ترسیب کربن به صورت پایدار توجه ویژه ای شود. جنگلکاری در اراضی بایر و مدیریت بهینه آن اثر زیادی بر افزایش ترسیب کربن خاک دارد، به طوری که خاک اکوسیستم جنگل در تعادل با پوشش درختی و گیاهی مخزن اصلی کربن آلی است. این تحقیق بر اساس طرح پایه کاملا تصادفی در قالب آزمایش فاکتوریل در توده های کاج تهران و اقاقیا همراه با اراضی بایر اطراف (شاهد) در پارک جنگلی چیتگر تهران انجام گرفت و مقادیر کربن ترسیب شده در خاک اندازه گیری شد. رابطه بین برخی از فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی خاک با کربن آلی خاک نیز بررسی شد. نتایج نشان داد ترسیب کربن در خاک توده اقاقیا (۱۹/۷۸ تن در هکتار) به طور معنی داری (P<۰.۰۱) بیشتر از توده کاج تهران (۵۷ تن در هکتار) و اراضی بایر (۸/۱۰ تن در هکتار) اطراف است و ارزش اقتصادی آن برای گونه های مذکور به ترتیب، ۷۹۰/۲ و ۷۴۱/۳ میلیون دلار محاسبه شد. کربن آلی خاک در عمق ۱۵-۰ سانتی متری توده های جنگلکاری شده بیشتر از عمق ۳۰-۱۵ سانتی متری بود، ولی در اراضی بایر، عکس این قضیه مشاهده شد. نتیجه رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که درصد رس و نیتروژن به ترتیب از مهم ترین اجزای تاثیرگذار بر مقدار کربن آلی خاک است. به طور کلی می توان گفت فرایند ترسیب کربن، به بهبود کیفیت آب و خاک، افزایش حاصلخیزی، بهبود سیستم هیدرولوژی خاک و نیز جلوگیری از فرسایش و کاهش هدررفت عناصر غذایی می انجامد، بنابراین مدیریت بهینه اکوسیستم های مختلف باید در جهت افزایش پتانسیل ترسیب کربن باشد.

کلیدواژه ها:

جنگلکاری ، خاک ، ترسیب کربن ، فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی ، پارک جنگلی چیتگر تهران