بررسی اثرات تغییرات ساختاری و رشد اقتصادی بر انتشار دی اکسید کربن در ایران: کاربرد رهیافت خود رگرسیو با وقفه های گسترده

زمینه و هدف: عوامل مختلفی باعث افزایش بعضی از آلایند­های خطرناک از قبیل دی­اکسید کربن در محیط می­شوند. بررسی عوامل موثر بر افزایش آلاینده­های مذکور می­تواند در برنامه­ریزی برای کنترل و مدیریت آلاینده­ها موثر واقع شود. بنابراین مطالعه حاضر درصدد است، تاثیر میزان رشد زیر بخش های اقتصادی کشور، رشد اقتصادی، مصرف انرژی، رشد شهرنشینی، درجه باز بودن تجارت و توسعه مالی را بر میزان انتشار گاز دی­اکسید کربن مورد بررسی قرار دهد. روش بررسی: مدل آلودگی زیست محیطی این مطالعه با استفاده از رهیافت خود توضیح با وقفه­های گسترده (ARDL) و الگوی تصحیح خطا (ECM) در ایران طی دوره زمانی ۲۰۱۷-۱۹۸۵ تخمین و ضمن بررسی رابطه بلندمدت بین متغیرهای الگو، پویایی­های کوتاه­مدت الگو و سرعت تعدیل عدم تعادل کوتاه­مدت به بلندمدت برآورد شده است. یافته ها: یافته های حاصل از الگوی بلندمدت نشان داد، رشد شهرنشینی با مقدار ۵۲۷/۰ درصد دارای بیشترین تاثیر مثبت و درجه بازبودن تجارت با مقدار ۱۲۵/۰ درصد، کمترین تاثیر منفی را بر  انتشار دی­اکسید کربن داشته است. بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان­دهنده تاثیر منفی رشد اقتصادی بر مقدار انتشار دی اکسید کربن در بلندمدت است  که در هر دوره حدود ۱۴ درصد از عدم تعادل­های بی­ثباتی میزان انتشار دی­اکسید کربن برطرف می­شود و حدود هفت دوره لازم است تا خطای تعادل کوتاه­مدت تعدیل و مدل به تعادل بلندمدت بازگردد و همچنین وجود رابطه مثبت بین رشد زیربخش­های اقتصادی کشور با انتشار دی­اکسید کربن در کوتاه­مدت و بلندمدت باعث افزایش این آلاینده خواهد شد.

کلیدواژه ها:

انتشار دی اکسید کربن ، رشد شهرنشینی ، رشد اقتصادی ، مصرف انرژی ، ARDL