تحلیل روند تغییرات بارش و تعیین وضعیت خشکسالی و ترسالی حوضه آبریز کن در سالهای اخیر

بارش از جمله مهمترین شاخص های اصلی در مطالعات اقلیمی بوده و تحولات اقلیمی عمدتا ناشی از افت، نوسان، یا تغییر این عنصر است. بنابراین در اکثر تحقیقات اقلیمی و به ویژه در تعیین دوره های خشک و تر، عامل بارش مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. ناهنجاری های اقلیمی از جمله عوامل وقوع رخدادهای حدی چون سیل، خشکسالی، و بیابان زایی می باشد که کشور ما نیز از این پدیده تاثیر پذیر بوده است. درصد آنومالی (ناهنجاری) بارش (PAP)، معیار مهمی در ارزیابی خشکسالی و ترسالی به شمار می رود. در مطالعه حاضر، با استفاده از آمار دریافتی از ایستگاه هواشناسی چیتگر و پس از بررسی کیفیت و همگنی داده ها، از روش رگرسیون خطی و آزمون گرافیکی من-کندال برای تعیین روند و نقاط تغییر در بارش حوضه آبریز کن در استان تهران طی دو دهه اخیر (۱۳۷۴-۱۳۹۳) استفاده شد. سپس میانگین متحرک ۵ ساله و همچنین ناهنجاری های مجموع بارش و دمای متوسط سالانه برآورد گردید و بر این اساس، سالهای خشک و تر طی دو دهه گذشته در حوضه آبریز کن تشخیص داده شد. نتایج نشان می دهد که بارش سالانه حوضه آبریز کن طی سال های دوره دوره مورد بررسی، در مجموع با روند منفی مواجه بوده، هر چند این روند (در سطح احتمال ۵ درصد) معنی دار نبوده است. همچنین بررسی ها نشان دهنده این است که طی دهه ۱۳۷۰ این حوضه با خشکسالی خفیف و متوسط مواجه بوده، اما پس از آن، روند خشکی و ترسالی یکنواخت نبوده و از سالی به سال دیگر متغیر است. در هیچ یک از سالهای مورد بررسی خشکسالی شدید و حاد وجود نداشته، اما در مجموع تعداد سال های خشک بیشتر از سال های تر بوده است.

کلیدواژه ها:

آنومالی ، بارش ، خشکسالی ، روند ، من-کندال