بررسی تغییرات زمانی-مکانی پارامترهای کمی و کیفی آب زیرزمینی با استفاده از روش های زمین آمار در دشت مشهد

آب زیرزمینی منبع اصلی تامین نیازهای کشاورزی، شرب و صنعت به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود. هدف از این تحقیق بررسی رابطه بین کیفیت آب زیرزمینی با سطح ایستابی در دشت مشهد می باشد. در این مطالعه، اطلاعاتی کیفی ۴۱ چاه آب زیرزمینی برای ماه های تغذیه و تخلیه در سال های ۱۳۹۳-۱۳۸۰ موردبررسی قرار گرفت. از نرم افزار GS+ و محیط GIS  جهت تعیین و ترسیم نقشه های پهنه بندی با استفاده از روش های مختلف میانیابی استفاده شد. نتایج نشان داد روش کریجینگ معمولی با دارا بودن کمترین میزان  RMSe و بیشترین R۲  بهترین برآورد را در منطقه داشته است. بررسی کلاس غالب آب زیرزمینی در دشت مشهد به ترتیب، برای مصارف کشاورزی، با نمودار ویلکوکس، ۱S-۲C و ۱S-۳C و برای مصارف شرب، با نمودار شولر، «خوب» و «متوسط» طبقه بندی شد. نتایج بررسی پارامترهای کیفیت آب نشان داد که  به غیر از Mg بقیه پارامترها در طی این سال ها تغییرات افزایشی داشته و در بین این پارامترها، هدایت الکتریکی (EC) و مجموع املاح محلول(TDS)، افزایش چشمگیرتری داشته که باعث کاهش کیفیت آب طی این سال ها شده است. میانگین همبستگی روند تغییرات مکانی سطح ایستابی و EC، به ترتیب ۳۵/۰- و ۴۵/۰- می باشد که نشان دهنده افزایش شوری با کاهش سطح آب آبخوان است. نتایج این تحقیق بیانگر این است که علت اصلی کاهش کیفیت آب در دشت مشهد، وجود نواحی صنعتی و مسکونی و توسعه اراضی کشاورزی بوده است.

کلیدواژه ها:

روش های درون یابی ، شوری آب ، GIS ، دشت مشهد