کارایی شاخص های خشک سالی هواشناسی در پیش هشدار خشک سالی هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سداستقلال - میناب)

خشکسالی از علل طبیعی اصلی خسارت در حوزه­های کشاورزی، اقتصاد و محیط زیست است. تعیین کمی ویژگی­های شدت، بزرگی و تداوم خشکسالی به صورت عینی بسیار مشکل است. از این رو تلاش زیادی برای پایش خشکسالی با استفاده از نمایه های مختلف صورت گرفته است. در تحقیق حاضر به منظور بررسی اثرات خشک سالی اقلیمی بر سیستم­های هیدرولوژیکی در محدوده موردمطالعه از شاخص­های خشک سالی هواشناسی شامل SPI و SPEI، شاخص خشک سالی هیدرولوژیکی SRI و شاخص خشک سالی آب زیرزمینی GRI استفاده گردید، سپس ارتباط بین شاخص­های مذکور باهم، هم زمانی و یا عدم هم­زمانی وقوع رخداد خشک سالی بررسی شد. در نهایت با هم بستگی بین شاخص ها بهترین شاخص اقلیمی جهت پایش سیستم های هیدرولوژیکی در منطقه معرفی گردید. نتایج نشان داد، مقایسه هم بستگی دو شاخص هواشناسی با شاخص های SRI و GRI، شاخص SPEI از نظر هشدار خشک سالی، در اولویت قرار دارد، چرا که در مقیاس زمانی کوتاه­تری قادر به نمایش رخداد خشک سالی هیدرولوژیکی است. هم بستگی چندانی در مقیاس­های زمانی مختلف بین دو شاخصSPI-GRI  (۱۸/۰=cc) مشاهده نشد که نشان دهنده­ی نامناسب بودن شاخص­های مذکور، برای بررسی اثرات خشک سالی اقلیمی بر آب زیرزمینی است. نتایج نشان داد، مقایسه هم بستگی دو شاخص هواشناسی با SRI و GRI، SPEI از نظر هشدار خشک سالی، در اولویت قرار دارد، چرا که در مقیاس زمانی کوتاه تری قادر به نمایش رخداد خشک سالی هیدرولوژیکی است. هم بستگی چندانی (۱۸/۰=cc) در مقیاس های زمانی مختلف بین دو شاخصSPI-GRI   مشاهده نشد که نشان دهنده نامناسب بودن شاخص های مذکور، برای بررسی اثرات خشک سالی اقلیمی بر آب زیرزمینی است. لذا پیشنهاد می گردد جهت بررسی اثر تغییرات بارش بر نوسانات آب زیرزمینی از SPEI بجای SPI استفاده شود.

کلیدواژه ها:

آماره ی کاپا ، پایش خشک سالی ، مشخصه های خشک سالی ، مقایسات جفتی