برآورد رواناب ناشی از ذوب برف با استفاده از تصاویر ماهواره ای IRS و کاربرد مدل های آماری (مطالعه ی موردی: حوزه ی آبخیز زرینه رود)

با توجه به امکان پذیر نبودن اندازه­گیری ویژگی های برف در مناطق کوهستانی به دلیل صعب­العبور بودن، با بکارگیری تصاویر ماهواره­ای IRS و استخراج داده های پوشش برفی در حوزه­های آبخیز می­توان با استفاده از مدل­های آماری شامل مدل­های رگرسیون دو و چند متغیره رواناب ناشی از ذوب برف را برآورد نمود که در مدیریت منابع آب کاربردی فراوان دارد. این پژوهش در حوزه ی آبخیز زرینه­رود به­دلیل برخورداری از موقعیتی ویژه در تامین حجم شایان توجهی از آب مصرفی استان آذربایجان غربی انجام شد. در این پژوهش افزون بر یافته­های ناشی از سنجش از دور از داده­های زمینی بدست آمده از ایستگاههای کلیماتولوژی، برف­سنجی و هیدرومتری واقع در حوزه ی آبخیز زرینه­رود نیز بمنظور اریه مدل های رگرسیونی برای تعیین آورد رودخانه­ها استفاده شده است. نتایج بدست آمده از ارزیابی دقت مدل رگرسیونی چند متغیره با استفاده از دو معیار دقت کمی شامل ضریب تبیین (­ ² R ­) و تفاضل حجم ( DV ­)، مقدار این معیارها را برای سه ماه مورد مطالعه از سال آبی ۲۰۰۶-­۲۰۰۷ در حوزه ی آبخیز زرینه­رود به ترتیب برابر ۹۴/۰ و ۴۸/۱۳- نشان داد. ارزیابی مدل دو متغیره با استفاده از این دو معیار نیز، مقدار این معیارها را در همین بازه زمانی به ترتیب برابر ۸۱/۰ و ۳۶/۱۹- نشان داد. برای انجام صحت­سنجی مدل­های آماری، سطح پوشش برف از روی تصویر ماهواره ­ ای IRS مربوط به تاریخ دیگری از سال آبی مورد مطالعه برآورد گردیده و سپس براساس معیارهای RMSE ، RE و QE صحت­سنجی مدل انجام گرفت که نتایج مقدار معیار RMSE را برای مدل دو و چند ­متغیره به ترتیب برابر ۲/۰ و ۰۱/۰ نشان داد.

کلیدواژه ها:

Snowmelting ، Statistical Models ، Water Resourcese Management ، IRS Images and Zarinerood Watershed. ، ذوب برف ، مدل های آماری ، مدیریت منابع آب ، تصاویر IRS و حوزه آبخیز زرینه رود