شناسایی و اولویت بندی گزینه های احداث سد زیرزمینی در دشت سیلابی قره بوته زنجان با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)

هدف اصلی این مقاله، شناسایی گزینه های مناسب برای احداث سد زیرزمینی در محدوده دشت سیلابی قره­بوته واقع در جنوب­غربی استان زنجان است. سطح آبهای­زیرزمینی این منطقه در سالهای اخیر کاهش یافته­است. احداث سدزیرزمینی، می­تواند تا حدودی به رفع کمبود آب در این منطقه کمک نماید. محدوده مورد مطالعه، از نظر پتانسیل احداث سد زیرزمینی مورد مطالعه قرارگرفته و۱۳ محل برای احداث سازه شناسایی شده­است. در این تحقیق، ابتدا مهمترین عوامل تاثیرگذار در احداث سد زیرزمینی، شناسایی شده­است. این عوامل شامل واحدهای زمین شناسی، گسل، آبراهه، کیفیت آب، عمق سنگ ­بستر و حجم مخزن هستند که با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، مقایسه زوجی بین آنها صورت­گرفته و بر اساس ارجحیت هریک از این عوامل به دیگری، ضریب آنها محاسبه شده­است. در این روش با استفاده از تعیین معیار و زیر معیار عوامل موثر در انتخاب ساختگاه، میزان اهمیت آنها در انتخاب محل توسط یک سیستم مقایسه و رتبه­بندی زوجی صورت می­گیرد. به منظور مقایسه نتایج روش تحلیل سلسله مراتبی، از روش وزن­دهی نیز برای اولویت­بندی گزینه­ها استفاده شده­است. در روش وزن دهی، با در نظر گرفتن میزان اهمیت هریک از عوامل شناسایی شده، عددی به عنوان وزن (Weight) آن عامل در نظر گرفته می­شود. برای زیر عاملها نیز، متناسب با درجه اهمیت عددی به عنوان نرخ (Rate) مشخص می­شود. نتیجه مقایسه، بیانگر انطباق مناسب اولویت­بندی­ گزینه­ها با دوروش متفاوت است. با اینحال، به نظر می­رسد که روش AHP به­دلیل مقایسه زوجی عوامل، از دقت بیشتری نسبت به روش وزن­دهی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

Subsurface dam ، Analytical Hierarchy Process ، Weighting Method ، Zajan Province