ژئوترمومتری و فوگاسیته اکسیژن کانی های اکسیدی آهن-تیتانیوم در آنومالی درگز، جنوب شرق کهنوج

در جنوب­شرق ایران، کانسارهای مگنتیت حاوی تیتان و وانادیوم همراه با سنگ­های گابرو در کمپلکس افیولیتی کهنوج رخ داده است. پژوهش های کانه­نگاری آشکار کرد که کانه­های اولیه و ثانویه کانسنگ شامل تیتانومگنتیت، ایلمنیت، هماتیت، گوتیت، مارتیت، پیریت، کالکوپیریت، پیروتیت و کانی­های سیلیکاته (پلاژیوکلاز، پیروکسن، هورنبلند، الیوین، فلدسپار آلکالن) است. بافت­های داربستی-ساندویچی و هم رشدی­های ایلمنیت-تیتانومگنتیت در نتیجه اکسیداسیون مگنتیت غنی از تیتانیوم اولیه در دماهای مختلف تشکیل شده است. تجزیه شیمیایی نقطه­ای نشان داد که ایلمنیت و تیتانومگنتیت به ترتیب دارای ۵۱/۴۶ تا ۶۸/۵۲ و ۰۰/۴ تا ۷۱/۱۹ درصد وزنی اکسید تیتانیوم و ۰۰/۱ تا ۹۸/۲ و ۰۰/۰ تا ۷۴/۱ درصد وزنی اکسید وانادیوم است. مقدار مول اولواسپینل (Fe۲TiO۴) در تیتانومگنیتت در محدوده ۵۸/۴ تا ۸۹/۵۶ درصد وزنی و تیغه­های ایلمنیت دارای ضخامت­های مختلف است و مقدار مول ایلمنیت در ترکیب ایلمنیت نوع یک، دو و سه به ترتیب برابر ۲۳/۸۸ تا ۹۴/۹۳، ۰۴/۹۳ تا ۸۰/۹۹ و ۰۹/۹۹ تا ۹۳/۹۹ درصد است. ترکیب جفت کانی تیتانومگنتیت و ایلمنیت هم رشد با هم (تیپ دوم) در نمودار دما/فوگاسیته اکسیژن نشان داده شده است. جفت کانی­های تیتانومگنتیت و ایلمنیت محدوده دمای سردشدن بین ۵۵۱ تا ۸۳۰ درجه سانتی گراد و فوگاسیته اکسیژن بین ۶۱/۲۱- تا ۹۷/۲۳- را نشان می­دهند. جفت کانی­های تیتانومگنتیت و ایلمنیت کانسار درگز در اطراف منحنی بافر کوارتز-فایالیت-مگنتیت برای فشارهای کم تر از ۵/۱ کیلوبار پراکنده می­شوند.

کلیدواژه ها:

Kahnuj Ophiolitic Complex ، Dar Gaz anomaly ، Fe-Ti oxides ، Geothermometry ، Oxygen Fugacity. ، کمپلکس افیولیتی کهنوج ، آنومالی درگز ، اکسیدهای آهن-تیتان ، ژئوترمومتری ، فوگاسیته اکسیژن.