اثر قدرت تفکیک مکانی مدل رقومی ارتفاعی (DEM) بر شناسایی خصوصیات فیزیوگرافی حوضه(مطالعه موردی حوزه آبخیز شهر چای)

با توسعه و پیشرفت امکانات و ابزار سسیتم­های اطلاعات جغرافیایی در سال­های اخیر ، مدل­سازی و شبیه ­سازی نیز به تبع آن گسترش یافته است. دسترسی به نقشه ­های پایه و دقیق، اساس تعیین اندازه سلولی و تهیه مدل رقومی هیدرولوژیک حوضه می­باشد. رفع خطاها و به حداقل رسانی عوامل نا اطمینانی مدل رقومی ارتفاع نقش اساسی را در این میان بازی می­ کند. هدف از مطالعه حاضر تهیه و تولید لایه های GIS برای حوضه رودخانه شهرچای واقع در استان آذربایجان غربی از روی نقشه ­های پایه و استاندارد قابل دسترس کشور و تعیین دقت آن ها است. در این تحقیق پارامترهای فیزیوگرافی حوزه آبخیز شهرچای و همچنین برخی نمودارهای هیپسومتری، برای حوضه در محیط GIS برآورد و رسم شد. نتایج نشان داد که با افزایش اندازه سلولی، متوسط، حداکثر و انحراف معیار شیب کاسته شده است. مقادیر حداکثر شیب به شدت متاثر از اندازه سلولی می­باشند. ولی متوسط و انحراف معیار تغییر چندانی را نشان ندادند. برای محاسبه شیب، در مقیاس ۱:۲۵۰۰۰، اندازه سلولی۱۵ متر و در مقیاس ۱:۵۰۰۰۰، اندازه سلولی۴۰متر و در مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰، اندازه سلولی۹۰ متر مناسب تشخیص داده شد.با محاسبه شیب متوسط واقعی پروفیل رودخانه و مقایسه آن با شیب­ های حاصل از هراندازه سلولی و هر مقیاس، این نتیجه حاصل شد که برای رسم پروفیل طولی رودخانه در مقیاس ۱:۲۵۰۰۰، اندازه سلولی ۱۵ متر مناسب می­باشد. درصد خطای گودال ها و چاله ­ها در مقیاس ۱:۲۵۰۰۰، تا اندازه سلولی ۱۵ متر، با شیب کم و از ۱۵ متر به بعد با شیب بیشتری افزایش یافته است.

کلیدواژه ها:

DEM ، Cell size ، river Profile ، Watershed Slope ، GIS ، مدل رقومی ارتفاعی ، اندازه سلولی ، پروفیل ، شیب حوضه ، سیستم اطلاعات جغرافیایی.