بررسی سناریوهای مدیریتی برای احیای آبخوان با استفاده از مدل سازی ریاضی( مطالعه موردی: آبخوان ابرکوه)

در بسیاری از کشورهای خشک از جمله ایران، ذخایر آب زیرزمینی اصلیترین منبع تامین آب است. افزایش بیرویهی جمعیت، محدودیت منابع آبهای سطحی و بهره برداری بیش از اندازه از آبخوان ها سبب افت شدید سطح آب زیرزمینی در بسیاری از دشت های کشور شده است. لازمه مدیریت این وضعیت شناخت کامل آبخوان و میزان تغذیه و حجم آب قابل برداشت می‎باشد. در تحقیق حاضر آبخوان دشت ابرکوه به کمک مدل ریاضی  Modflowدر یک دوره سه ساله( سال ۱۳۹۲ الی ۱۳۹۵) با ۳۶ گام زمانی شبیه سازی و مدل در دو حالت پایدار و ناپایدار واسنجی شد. سپس، مدل در یک دوره ۳۶ ماهه (مهر ۱۳۸۸ تا مهر ۱۳۹۱) مورد صحتسنجی قرار گرفت. مقادیر جذر میانگین مربعات در دو دوره واسنجی و صحتسنجی به ترتیب ۰۴۲/۱ و ۱۰/۱ بدست آمد. بعد از اطمینان از دقت مدل، سناریوهای مختلف مدیریتی بررسی گردید.  نتایج نشان داد ادامه روند کنونی برداشت  منابع آب زیرزمینی، منجر به افت متوسط سالانه ۵/۱ متر تراز سطح خواهد شد. برای کنترل این بحران، سناریوهای مدیریتی منتج از تغییر روش های آبیاری و الگوی کاشت و استفاده از روشهای کاهش تبخیر تعیین گردید. تمام سناریوهای اعمال شده به مدل نتایج قابل قبول در جهت مدیریت و بهبود شرایط آبخوان زیرزمینی دشت ابرکوه را نشان دادند. بنابراین پیشنهاد میشود با مدیریت بخش کشاورزی دشت ابرکوه به واسطه ی تغییر الگوی کشت به محصولات با نیاز آبی کمتر و تغییر سیستم آبیاری از سنتی به سیستمهای نوین وضعیت آینده آبخوان را بهبود بخشید.

کلیدواژه ها:

Groundwater ، Water Consumption Reduction ، Operation Management ، Abarkuh plain ، Modflow ، آب زیرزمینی ، کاهش مصرف آب ، مدیریت بهره برداری ، دشت ابرکوه ، Modflow