بررسی زمین شیمی عناصر اصلی و کمیاب در ترکیب پیریت: رهیافتی برای تکوین ذخایر طلای نامرئی در ناحیه تکاب- انگوران (شمال غرب ایران)

سولفیدهای آهن و آرسنیک مهمترین کانی­های میزبان­ طلا در کانسارها هستند که در این میان، ذخایر طلای افشان دور از منشاء با سنگ ­میزبان رسوبی و محتوای بالای طلا در ترکیب پیریت، از آن جمله است. در این پژوهش به­طور مشخص خصوصیات بافتی- زمین­شیمیایی ­پیریت با هدف درک نحوه توزیع طلا در قالب ذرات آزاد (Au۰) یا مشارکت در شبکه بلوری کانی (Au+) در سه کانسار زرشوران (عیار متوسط ۶۳/۲ گرم در تن)، آق­دره (عیار متوسط ۷/۳ گرم در تن) و عربشاه (عیار متوسط ۲/۱ گرم در تن)، در ناحیه فلززایی تکاب- انگوران، مورد بررسی قرار گرفته است. طبق نتایج، یک رابطه شیمیایی منفی میان آرسنیک و گوگرد (R۲= −۰.۶۱) در ترکیب آرسنین­پیریت­ها با فرمول تجربی Fe(AsxS۱−x)۲ به­دست آمد که گویای حضور سویه As۳+ در این ترکیب است. با توجه به وجود شواهدی نظیر همراهی پاراژنتیکی طلا با کانه های سولفیدی پیریت و اسفالریت، عدم رخداد کانی های اکسیدی نظیر هماتیت و مگنتیت، وجود مجموعه دگرسانی آرژیلیکی± سریسیتی، pH نزدیک به خنثی تا اسیدی و فعالیت بالای سولفور (logaS۲) در هنگام رخداد طلا، نقش کمپلکس های بی سولفیدی –Au(HS)۲ در مهاجرت طلا را در کانسارهای طلای ناحیه فلززایی تکاب- انگوران قوی­تر می­نماید. پس از آن، واکنش­های وسیع سیال- سنگ و مصرف H۲S موجب کاهش فعالیت S۲-، ناپایداری کمپلکس­های بی­سولفیدی و در نهایت ته­نشست طلا شده است.

کلیدواژه ها:

Auriferous arsenian pyrite ، Fe-rich carbonate ، decarbonation alteration ، Takab-Angouran district ، آرسنین پیریت طلادار ، کربنات های آهن دار ، دگرسانی کربنات زدایی ، ناحیه تکاب-انگوران