مقاله علمی – پژوهشی: مطالعه عملکرد رشد، پروتئین و رنگدانه های ریزجلبک اسپیرولینا (Arthrospira sp.) با استفاده از محیط کشت های ارزان قیمت

مهم ترین محدودیت تولید انبوه ریزجلبک اسپیرولینا در جهان قیمت بالای محیط کشت آن است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی محیط های کشت مبتنی بر مواد شیمیایی و کودهای تجاری و مقایسه ویژگی های رشد، ترکیبات رنگدانه ها و میزان پروتئین جلبک اسپیرولینا تولید شده در مقایسه با محیط کشت زاروک انجام گرفت. برای تامین نیازهای غذایی گونه جلبک اسپیرولینا از کودهای شیمیایی ارزان قیمت در قالب ۱۸ تیمار و سه تکرار استفاده گردید. در تمام تیمارها از جوش شیرین تجاری به مقدار ۸/۱۶ گرم در لیتر، نمک دریا به مقدار ۵/۰ گرم بر لیتر و کود مایع تجاری (پتاسیم: فسفر، ۲۰:۲۰) برای تامین نیاز فسفر و پتاسیم جلبک استفاده گردید. برای تامین نیتروژن در تیمارها از سه منبع نیترات سدیم، اوره و ترکیب ۵۰:۵۰ از هر دو استفاده شد. در هر سه گروه از ۶ ماده در قالب ۶ تیمار (شاهد، پتاسیم، آهن، ترکیبی از پتاسیم و آهن، منیزیم و ریز مغذی ها) استفاده گردید. براساس نتایج، میزان رشد جلبک اسپیرولینا تا روز بیستم در گروه شاهد (محیط کشت زاروک) بیشتر از بقیه تیمارها بود اما بعد از روز بیستم تیمار حاوی نیترات سدیم- منیزیم (N-Mg) نرخ رشد بالاتری را نسبت به گروه شاهد نشان داد. همچنین بالاترین نرخ رشد ویژه و تراکم جلبکی و کمترین زمان دو برابر شدن در تیمار حاوی منبع نیترات سدیم اندازه گیری گردید. بالاترین تراکم جلبکی و نرخ رشد ویژه به طور معنی داری (۰۵/۰>p) در تیمارهای نیترات سدیم- منیزیم (N-Mg) و نیترات سدیم-ریزمغذی ها (N-Mic) مشاهده گردید که تفاوت معنی داری با گروه شاهد (محیط کشت زاروک) نداشتند. در تیمار نیترات سدیم-ریزمغذی ها (N-Mic) به طور معنی داری حداکثر کلروفیل a، کلروفیل b و رنگدانه کل به دست آمد (۰۵/۰>p). بیشترین میزان پروتئین در گروه ترکیبی نیترات سدیم - اوره با منبع آهن و پتاسیم به دست آمد. در جمع بندی، بالاترین میزان رشد و بیشترین تراکم سلولی در محیط کشت حاوی نیترات سدیم به دست آمد که قابل مقایسه با تیمار حاوی محیط کشت زاروک بود که می توان در مقیاس تجاری از آن استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

Arthrospira ، Urea ، Algae ، Chlorophyll ، Sodium nitrate ، Arthrospira ، اوره ، جلبک ، کلروفیل ، نیترات سدیم