ارزیابی معادلات حداکثر اکسیژن مصرفی مبتنی بر شاخص ضربان قلب در پسران سالم نوجوان: سنجش روایی به روش تجزیه و تحلیل گازهای تنفسی

زمینه و هدف: اندازه گیری دقیق آمادگی قلبی-تنفسی (VO۲max) از اهمیت بالایی در علوم ورزشی برخوردار است. اندازه گیری مستقیم VO۲max با استفاده از دستگاه تجزیه و تحلیل گازهای تنفسی به دلیل هزینه زیاد، زمان بر بودن، نیاز به کارشناس و احتمال بروز برخی مخاطرات قلبی-تنفسی حین اجرای آزمون ورزشی فزاینده نمی تواند چندان عملیاتی و فراگیر باشد. برآورد VO۲max با استفاده از معادلات مبتنی بر شاخص ضربان قلب (HRindex) یکی از روش های پرکاربرد در میادین ورزشی است که می تواند VO۲max افرد را بدون نیاز به تحلیل گازهای تنفسی براورد نمایند. با این حال، این امر مستلزم آن است که ضربان قلب استراحت و بیشینه به طور دقیق و با کمترین خطا اندازه گیری شوند. هدف از پژوهش حاضر سنجش روایی معادلاتVO۲max مبتنی بر شاخص ضربان قلب در پسران نوجوان می باشد.مواد و روش ها: در تحقیق مقطعی حاضر ۱۵۷ پسر سالم نوجوان با میانگین سنی ۳۵/۱±۹۲/۱۴ سال، شاخص توده بدن ۵/۴±۳۹/۲۱ کیلوگرم/متر مربع و VO۲max معادل ۶۷/۶±۸۰/۴۱ میلی لیتر/کیلوگرم/ دقیقه از مدارس متوسطه اول و دوم در سطح شهر همدان داوطلبانه شرکت کردند. ابتدا ضربان قلب استراحت و متغیرهای ترکیب بدن آزمودنی ها به روش استاندارد اندازه گیری شد. ضربان قلب بیشینه و VO۲max آزمودنی ها (روش معیار) در آزمون ورزشی فزاینده بروس تعدیل شده بر روی تردمیل مجهز به دستگاه تجزیه و تحلیل گازهای تنفسی اندازه گیری شد. همچنین، VO۲max آزمودنی ها با استفاده از معادلات منتخب شاخص ضربان قلب، براورد گردید. جهت ارزیابی روایی معادلات شاخص ضربان قلب در براورد VO۲max، از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t همبسته و توافق بلاند - آلتمن استفاده شد.نتایج: همبستگی معنی داری بین VO۲max اندازه گیری شده به روش معیار و روش معادلات شاخص ضربان قلب مشاهده شد (۰۵/۰ >p، ۳۲۸/۰ = R). با این حال، اختلاف معنی داری (۰۱/۰>p) بین VO۲max روش معیار و معادلات شاخص ضربان قلب (میلی لیتر/کیلوگرم/دقیقه ۴۵/۵- ۳۴/۳ = میانگین اختلاف) مشاهده شد. به طوری که هر دو معادله براوردی منجر به کم تخمینی VO۲max به ترتیب به میزان ۹۳/۱۷±۳۶/۱۱ درصد و ۳۹/۱۶±۸۴/۵ درصد در پسران نوجوان منجر شد. همچنین، نتایج نمودار بلاند - آلتمن حاکی از توافق ضعیف معادلات رگرسیونی غیر بومی با روش معیار بود.نتیجه گیری: معادلات مبتنی بر شاخص ضربان قلب منتخب جهت براورد VO۲max پسران نوجوان سالم از اعتبار کافی برخوردار نیست. به طوری که هر دو معادله به طوری معناداری به کم تخمینی VO۲max منجر شد. بنابراین، طراحی معادلات شاخص ضربان قلب ویژه نوجوانان جهت براورد VO۲max توصیه می شود.