تاثیر فعالیت ورزشی حاد بر فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) در بزرگسالان: مروری نظام مند با فراتحلیل

زمینه و هدف: فاکتور رشد اندوتلیال عروق (VEGF) مهم ترین شاخص آنژیوژنز می باشد که ممکن است در پاسخ به فعالیت ورزشی افزایش پیدا کند. با این وجود، آثار حاد فعالیت ورزشی بر این شاخص متناقض گزارش شده است. از این رو، هدف مطالعه فراتحلیل حاضر بررسی اثر حاد فعالیت ورزشی بر VEGF گردش خون در بزرگ سالان می باشد. مواد و روش ها: به منظور استخراج مقالات اصیل، جستجوی جامع در پایگاه های اطلاعات ای اطلاعاتی PubMed ,Scopus ,Web of Science، مرکز جهاد دانشگاهی، مگیران و Google Scholar تا تاریخ ۱۰ اسفند ۱۴۰۱ برای مطالعات فعالیت ورزشی حاد بر سطوح گردش خونی VEGF انجام شد. معیارهای ورود به فراتحلیل شامل مطالعات چاپ شده در مجلات فارسی زبان و انگلیسی زبان، مطالعات با آزمودنی های انسان با میانگین سنی بیشتر از ۱۸ سال، مطالعات بررسی کننده اثر حاد فعالیت ورزشی و مطالعات با اندازه گیری مقادیر سرمی یا پلاسمایی VEGF بودند. برای تعیین اندازه اثر مقادیر تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) و فاصله اطمینان ۹۵ درصد (CIs) با استفاده از نرم افزار CMA۲ محاسبه شد. سطح ناهمگونی با استفاده از آزمون I۲ و سوگیری انتشار نیز با آزمون Egger بررسی شد. همچنین، تحلیل زیر گروهی برای وضعیت سلامتی (دارای بیماری مزمن و سالم) و نوع فعالیت ورزشی (هوازی، مقاومتی و تناوبی با شدت بالا) انجام شد. نتایج: درمجموع، ۲۷ مقاله (۴۹ مداخله ورزشی) شامل ۷۰۴ نفر آزمودنی وارد فراتحلیل حاضر شدند. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که فعالیت ورزشی حاد منجر به تغییرات معنی دار در VEGF بلافاصله بعد از فعالیت ورزشی نسبت به پیش از فعالیت ورزشی نمی شود [۱۴/۰p= ،(۴۰/۰ الی ۰۵/۰CI: -) ۱۷/۰]. نتایج تحلیل زیر گروهی بر اساس وضعیت سلامت آزمودنی نشان داد که فعالیت ورزشی اثر معنی داری بر VEGF در افراد سالم نداشت [۴۰/۰p=،۱۰/۰SMD: ]، درحالی که تمایل به افزایش VEGF در بیماران شد [۰۵/۰p=،۳۰/۰SMD: ]. نتایج تحلیل زیر گروهی بر اساس نوع فعالیت ورزشی نیز نشان داد که فعالیت ورزشی مقاومتی [۰۰۸/۰p=، ۵۸/۰SMD: ] منجر به افزایش معنی دار و فعالیت ورزشی تناوبی با شدت بالا [۰۶/۰p=، ۲۹/۰SMD: ] منجر به افزایش غیر معنی داری VEGF می شود، درحالی که اثر فعالیت ورزشی هوازی [۹۵/۰p= ، ۰۰۹/۰SMD: ] معنی دار نبود.نتیجه گیری: به طورکلی یافته های فراتحلیل حاضر نشان می دهد که نوع فعالیت ورزشی نقش موثری در پاسخ VEGF به فعالیت ورزشی حاد ایفا می کند. فعالیت ورزشی مقاومتی و تناوبی با شدت بالا ممکن است منجر به افزایش VEGF گردش خون بلافاصله بعد از فعالیت ورزشی شوند، درحالی که فعالیت هوازی اثرات قابل توجهی ندارد. همچنین، فعالیت ورزشی ممکن است VEGF را در افراد با بیماری های متابولیکی-قلبی افزایش دهد درحالی که در افراد بدون بیماری مزمن موثر نباشد.

کلیدواژه ها:

فعالیت ورزشی ، آنژیوژنز ، VEGF