خسارت برف بر گونه های درختی و ارتباط آن با متغیرهای فیزیوگرافی در جنگل های ارتفاعات پایین هیرکانی

برف یکی از عوامل محیطی است که تاثیر آن بر ترکیب و ساختار جنگل های هیرکانی کمتر بررسی شده است. در پاییز ۱۳۹۵، برف سنگینی در سری لیرسرا نوشهر بارش کرد که به توده های جنگلی خسارت زد. آسیب های ناشی از این پدیده با استفاده از ۷۰ قطعه نمونه ۴۰ ×۴۰ متری که از روش تصادفی- منظم با شبکه ۲۰۰×۱۵۰ متر به دست آمده بودند، بررسی شد. در هر قطعه نمونه، همه درختان سالم و نوع و مشخصات آسیب به درختان دیگر ثبت شد. براساس نتایج، ۹ درصد از درختان در اثر برف خسارت دیده بودند. بیشترین خسارت مربوط به شکستگی از تنه و ریشه کنی و کمترین خسارت مربوط به خمیدگی از ارتفاع کنده بود. بیشترین خسارت در  گونه توسکا (۲۲ درصد کل پایه های این گونه) و ممرز مشاهده شد و گونه های پلت و خرمندی آسیب کمتری دیده بودند. گونه های توسکا، ممرز، انجیلی و بلندمازو بیشتر دچار شکستگی شده بودند، در حالی که شمشاد بیشتر ریشه کن و شیردار بیشتر دچار خمیدگی شده بود. آسیب در طبقه ارتفاعی کمتر از ۲۰۰ متر به طور معنی داری از دو طبقه بالاتر بیشتر بود. اختلاف خسارت برف به درختان در بین طبقه های مختلف شیب معنی دار نبود، اما در بین جهت های جغرافیایی، بیشترین آسیب در دامنه های شمالی مشاهده شد . متغیر ارتفاع بر آسیب دیدگی گونه های ممرز و توسکا و متغیر جهت بر آسیب دیدگی گونه های ممرز، شیردار و نمدار اثرگذار بود. بیشترین آسیب در طبقه های قطری ۲۰ تا ۳۰ سانتی متری رخ داده بود که نشان می دهد درختانی که نتیجه برش های پناهی دهه های ۶۰ و ۷۰ شمسی بوده و هم اکنون در مرحله تیر و تیرک هستند، آسیب پذیری زیادی در برابر برف دارند.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، توپوگرافی ، جنگل پهن برگ خزان کننده ، شکستگی ، لیرسرا