قهستان

برخی از مناطق گستره ایران زمین به لحاظ اثر گذاری بر تحولات تاریخ و جغرافیای طبیعی و سیاسی ایران ، در مطالعات تاریخی جایگاه ویژه ای دارند. منطقه موسوم به قهستان یا ایالت کوهستان قدیم که در دوران اسلامی به قاینات و اکنون به نام استان خراسان جنوبی اشتهار یافته ، یکی از این نواحی مهم ایران زمین است. وضعیت سوق الجیشی و خصوصیت سرزمینی قهستان به لحاظ ارتباط با نواحی جنوب و شرق ایران و حضور اقوام گوناگون، باعث شده تا این اقلیم پهناور، جلوه گاه عناصری باشد که نقش آفرین رویدادهای مهم تاریخ خراسان و ایران تلقی می شوند. این پژوهش بر سر آن است تا به شیوه رائج تحقیقات علوم انسانی و بر پایه مطالعات اسنادی و نظری ، به سیر جغرافیای تاریخی قهستان پرداخته، و به زوایای ناشناخته تاریخ این سرزمین اشارتی ولو مختصر داشته باشد. آن چه از مجموع یافته های تحقیق درک می شود، آن است که ناحیه قهستان به دلایلی چون: پیوستگی جغرافیائی با خراسان بزرگ، تبادلات اقتصادی و فرهنگی بین منطقه ای، ویژگی های قومی و سیاسی و..، از جایگاه و حساسیت ویژه ای در روند تحولات تاریخی ایران بهره مند بوده و پی آمد بخشی از تحولات تاریخ ایران عهد اسلامی را متحمل شده است . چنان که امروزه هم به عنوان ناحیه ای استراتژیک و برخوردار از توانمندی های متعدد، با مسائل مهاجرت اجتماعی، چالش های سیاسی و تنش های قومی روبرو است و توجه بیشتر کارگزاران دولت را به خود می طلبد.

کلیدواژه ها:

قهستان ، بیرجند ، تحولات قومی ، خراسان جنوبی ، جغرافیای تاریخی