ارزیابی هیدروژئوشیمیایی حوضه آبریز چشمه کیله با استفاده از نرم افزارهای ArcGIS و AqQA، مقایسه موردی دو زیرحوضه دوهزار و سه هزار

حوضه­آبریز چشمه­کیله دارای دو شاخه اصلی با نام­ رودخانه­های دوهزار و سه­هزار است که بعد از پیمایش مناطق کوهستانی، در منطقه جلگه­ای به هم می­پیوندند. به کمک مدل رقومی ارتفاع (DEM) مرکز ثقل تعیین شد. نقاط نمونه­برداری براساس درجه آبراهه و آلاینده­های احتمالی زمین­زاد و انسان­زاد مشخص گردید. پس از نمونه­برداری نمونه­ها جهت تعیین غلظت آنیون­ها و کاتیون­های اصلی، اسیدیته، کل مواد جامد محلول، هدایت الکتریکی و قلیائیت به آزمایشگاه ارسال گردید. برای بررسی تغییرات هیدروژئوشیمیایی در سطح حوضه­آبریز نمودارهای پایپر، دیورو، استیف، شولر و شعاعی در نرم­افزار AqQA و نمودار گیبس و نمودار شاخص رول در محیط Excel رسم گردید. سپس روند تکامل هیدروشیمیایی، تیپ و رخساره هیدروشیمیایی آب تعیین و مکانیسم کنترل­کننده هیدروژئوشیمیایی بررسی شد. بر طبق نمودار پایپر، نمونه CH۱ تیپ سولفاته-کلسیک و سایر نمونه­ها در رودخانه فرعی سه­هزار و همچنین فرعی دوهزار دارای تیپ بی­کربنات- کلسیک هستند. بر طبق نمودار گیبس عامل اصلی کنترل­کننده شیمی آب در حوضه آبریز چشمه کیله، هوازدگی شیمیایی کانی­های تشکیل­دهنده سنگ­ها است و فقط در نمونه CH۱۶ (محل دفن زباله) عامل انسان­زاد موثر بوده است. به کمک الگوهای نمودار استیف منشا آب­ها در نمونه CH۱ از لیتولوژی ژیپس، و سایر نمونه­ها غالبا از لیتولوژی سنگ آهک مشخص گردید. به­طور کلی می­توان نتیجه گرفت که ترکیب شیمیایی آب در حوضه آبریز چشمه کیله متاثر از انحلال و اکسیداسیون کلسیت­ها و سولفیدها و همچنین اکسیداسیون و هوازدگی سیلیکات­ها و سولفیدها بوده­اند.

کلیدواژه ها:

انحلال ، تکامل هیدروژئوشیمیایی ، چشمه کیله ، حوضه آبریز ، AqQa