تحقق دولت الکترونیک ، سازوکار اصلی کشورهای موفق در مطالبه گری شفافیت و فسادستیزی

مبارزه با فساد یکی از مسائل حائز اهمیت کشورها و جوامع مختلف می باشد. فساد عملی است که منفعت عمومی را در برابر منفعت گروهی خاص قربانی می کند. مطالعات نشان می دهد فساد اعتماد شهروندان به دولت را تضعیف می کند، رشد اقتصادی را کاهش می دهد، مانع از سرمایه گذاری می شود و بی ثباتی سیاسی را ایجاد می کند. بررسی تجربه کشورهای موفق در افزایش شفافیت و فسادستیزی ازجمله کره جنوبی ، شیلی ، چین و... نشان می دهد یکی از کارآمدترین سازوکارها برای فسادستیزی و افزایش شفافیت ، تحقق و اجرائی کردن راهکار دولت الکترونیک است . مهم ترین بستر فساد در سازمانها، شفاف نبودن فعالیت ها است و یکی از کارکردهای اصلی دولت الکترونیک ارتقای سطح شفافیت عملکرد سازمانهاست . دولت الکترونیک شفافیت را افزایش داده و شهروندان می توانند ازطریق دولت الکترونیک فرآیند ارائه خدمت را کنترل و فساد را شناسایی و گزارش کنند. مطالعات نشان می دهد با افزایش ۱درصدی در شاخص دولت الکترونیک ، فساد در کشورهای عضو اتحادیه اروپا و غیر عضو به ترتیب ۶. ۷ درصد و ۶. ۳ درصد کاهش یافته است . همچنین استفاده از سیستم تدارکات الکترونیکی ChileCompra در کشور شیلی و راهاندازی سیستم ارتقای رویه های آنلاین دولت شهری سئول برای برنامه های کاربردی مدنی (OPEN) در کره جنوبی ، موجب کاهش فساد و افزایش شفافیت ، به ویژه ازنظر تنظیم فعالیت های کارمندان دولت گردید. از طرفی بررسی ها نشان داد جهت تحقق دولت الکترونیک کارآمد نیاز به الزامات و ویژگی هایی ازجمله زیرساخت های مناسب و بروز فناوری اطلاعات، نیروی انسانی کارآمد، وضع قوانین ، مشارکت و همکاری همگانی و...می باشد که باید موردتوجه دولت ها قرار گیرد. همچنین طبق آمار سازمان ملل ، وضعیت توسعه الکترونیک در ایران بالاتر از متوسط جهانی است و در منطقه جنوب آسیا رتبه نخست را دارد. اما ازلحاظ شاخص مشارکت الکترونیکی وضعیت مناسبی ندارد و با متوسط های جهانی و منطقه ای فاصله نسبتا زیادی دارد.

کلیدواژه ها:

فساد و فسادستیزی ، شفافیت ، دولت الکترونیک ، مشارکت مردمی ، فناوری اطلاعات و ارتباطات