روزآمدسازی شیوههای نظارت بر بازار ازطریق ارتقای شفافیت سامانه های فروشگاهی

شفافیت اقتصادی یکی از مهم ترین راهبردهای سیاست گذاری کشور است . شفافسازی باعرضه ودریافت اطلاعات مرتبط است و یکی از مهم ترین مولفه های دستیابی به تنظیم و نظارت کارآمد، وجود نظام اطلاعاتی شفاف و امکان دسترسی به اطلاعات است . این شفافیت و دسترسی به اطلاعات به ویژه در نظام توزیع و قیمت گذاری کالا از اهمیت زیادی برخوردار است . شفافیت نه تنها با جلوگیری از احتکار و مدیریت موجودی کالا می تواند مانع از افزایش قیمت و کمبود کالا در بازار گردد، بلکه مانع از بروز اشکال دیگری از آسیب های اقتصادی همچون پولشویی و قاچاق کالا می گردد. درحال حاضر طرحی جامع باهدف شفافیت نظام توزیع و قیمت گذاری و تحت عنوان سامانه شفافیت فروشگاهی در وزارت صنعت ، معدن و تجارت در دست اجرا است . ازاین رو، مقاله حاضر سعی دارد به ضرورت اجرای این طرح و نقش آن در شفافیت نظام توزیع و قیمت گذاری کالا به عنوان یک مطالعه موردی بپردازد. همچنین سعی شده است تا برخی تجارب آموخته شده از اجرای این طرح و پیشنهاداتی ، سیاستی برای پیشبرد هرچه بهتر طرح و ارتباط آن با سایر طرحهای شفافیت اقتصادی ارائه گردد. بررسی این طرح نشان می دهد که وزارت صنعت ، معدن و تجارت، فروشگاهها و مجموعه ارائه دهنده کالا و خدمات (اصناف) و شرکت های ارائه دهنده خدمات تجاری به کسب وکارها مهم ترین ذینفعان و بازیگران این طرح هستند و برای موفقیت طرح نیاز به هماهنگی و همکاری بیشتر میان این بازیگران است . همچنین تجارب اجرای این طرح تاکنون نشان داده است که سازوکارها و نظامهای تشویقی برای ترغیب اصنافواتحادیه ها در مقایسه با سازوکارهای تهدیدی اثرگذاری بیشتری دارد. علاوهبراین ، برای نظارت اثربخش بر توزیع کالا و تنظیم موثرتر بازار نیاز است تا هرچه سریع تر استانداردها و شناسه های کالایی تدوین شوند. تجارب اجرای طرح نشان می دهد که اجرای این پروژه می تواند امکان احتکار، کم فروشی و گرانفروشی بسیاری از کالاها به ویژه کالاهای اساسی را کاهش دهد.

کلیدواژه ها:

شفافیت ، سامانه های فروشگاهی ، توزیع کالا ، قوانین و مقررات ، مدیریت بازار