بررسی اثرات سمیت مزمن بن سولفورون متیل بر شاخص های خونی و بیوشیمیایی سرم و بافت کبد ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio)

زمینه مطالعه: سموم دفع آفات کشاورزی از عوامل مهمی می باشند که می توانند با ورود به محیط های آبی سبب آلودگی محیط زیست و آسیب به موجودات آبزی گردند. بن سولفورون متیل یک علف کش است که در مزارع کشاورزی به ویژه مزارع برنج کاربرد فراوانی دارد.هدف: با وجود حلالیت بن سولفورون متیل در آب و ورود آن به محیط های آبی مطالعات محدودی بر روی میزان سمیت این علف کش در موجودات آبزی صورت گرفته است. مطالعه حاضر اثرات سمیت مزمن بن سولفورون متیل را در ماهی کپورمعمولی (Cyprinus carpio) مورد بررسی قرار داده است.روش‎کار: ماهی ها در ۴ گروه تقسیم شدند. گروه ۱ به عنوان شاهد در نظر گرفته شد و گروه های ۲، ۳ و ۴ به ترتیب در معرض غلظت های ۱۰ درصد، ۲۰ درصد و ۳۰ درصد میانه غلظت کشنده ۹۶ ساعته بن سولفورون متیل برابر با ۰، ۱۶۲/۰، ۳۲۴/۰ و ۴۸۶/۰ گرم در لیتر بن سولفورون متیل قرار گرفتند. پس از ۲۱ روز نمونه های خون، سرم و بافت کبد ماهی ها بررسی شدند.نتایج: تعداد گلبول های سفید خون در گروه های ۲ و ۳ (۱۶۲/۰ و ۳۲۴/۰ گرم در لیتر) نسبت به گروه ۱ (شاهد) افزایش یافت، در حالی که در گروه ۴ (۴۸۶/۰ گرم در لیتر) کاهش معنی دار گلبول های سفید نسبت به سایر گروه ها مشاهده شد. تعداد گلبول های قرمز، مقدار هموگلوبین و درصد هماتوکریت در گروه های ۳ و ۴ (۳۲۴/۰ و ۴۸۶/۰ گرم در لیتر) روند کاهشی و معنی داری را نسبت به سایرگروه ها نشان دادند و مقادیر MCV، MCH و MCHC در هیچ یک از گروه ها با یکدیگر تفاوت معنی داری نداشتند. مقدار پروتئین تام سرم در گروه های ۳ و ۴ (۳۲۴/۰ و ۴۸۶/۰ گرم در لیتر) نسبت به گروه شاهد کاهش معنی دار داشت. گلوکز سرم در گروه های ۳ و ۴ (۳۲۴/۰ و ۴۸۶/۰ گرم در لیتر) در مقایسه با گروه های دیگر افزایش معنی داری نشان داد و آنزیم های AST، ALT و ALP با افزایش غلظت بن سولفورون متیل روند افزایشی داشتند. بیشترین آسیب بافتی درگروه ۴ (۴۸۶/۰ گرم در لیتر) به صورت پرخونی، دژنرسانس واکوئلی هپاتوسیت ها، نفوذ سلول های آماسی، هیپرپلازی مجاری صفراوی و نکروز هپپاتوسیت ها در بافت کبد مشاهده گردید.نتیجه­گیری نهایی: افزایش غلظت بن سولفورون متیل سبب بروز و مشاهده آسیب های بافتی در کبد و تغییرات در شاخص های خونی و سرمی ماهی کپور معمولی گردید.

کلیدواژه ها:

بن سولفورون متیل ، خون شناسی ، سم شناسی ، کبد ، ماهی کپور معمولی