مدیریت بهره برداری از مخازن آب با استفاده از مدل سازی عامل بنیان

امروزه ،درک روابط پیچیده میان سیستمهای طبیعی و انسانی در برنامهریزی برای توسعه پایدار بسیار اهمیت دارد. بطوریکه در نظر نگرفتن ویژگیها و رفتارهای اجتماعی بهره برداران، رویکرد موفقی در مدیریت پایدار منابع آب نخواهد داشت .لذا هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر الگوی رهاسازی از مخزن سد مهاباد در شرایط سازگاری با خشکسالی بر رفتار کشاورزان بهرهبردار از مخزن سد مهاباد در حوضه آبریز دریاچه ارومیه میباشد. بدین منظور ،یک مدل جامع هیدرولوژیک با استفاده از مدل SWAT برای شبیهسازی منابع آب سطحی دشت مهاباد توسعه داده شده است. در ادامه با ترکیب مدل SWAT و مدل عاملبنیان( Agent-Based Model)، رفتار کشاورزان محدوده در واکنش به میزان آب در دسترسشان مدلسازی شد. نتایج بدست آمده از صحتسنجی نشان داد، مدل تلفیقی SWAT-ABM توسعه داده شده عملکرد مناسبی در تعیین رفتار کشاورزان داشته است. همچنین در ادامه ،تاثیر الگوی بهره برداری سیاست استاندارد بر الگوی کشت و درآمد کشاورزان تحت یک سناریو (SOP-ABM) بررسی شد. نتایج نشان داد، در صورت اعمال سیاست بهره برداری استاندارد میزان تنش آبی۴/۲۱ درصد کاهش و سود کشاورزان ۴ /۱۱ درصد افزایش مییابد . همچنین اعمال سیاست بهره برداری استاندارد منجر به افزایش رواناب در ایستگاه گردیعقوب به میزان ۶/۱۶ درصد میشود .در مجموع ،نتایج تحقیق حاضر را میتوان برای برنامهریزیها و سیاستگذاریهای آینده مد نظر قرار داد و تخمین زد که چگونه ایجاد تغییرات در میزان آب در دسترس کشاورزان بر احیای دریاچه ارومیه اثر میگذارد.

کلیدواژه ها:

بهره برداری از مخزن ، مدلسازی عامل بنیان ، خشک سالی ، SOP ، SWAT