اثربخشی و مراقبت های مصرف ریسپریدون در درمان اختلالات خلقی

سابقه و هدف: ریسپریدون Risperidone از دسته داروهای انتی سایکوتیک ها نسل دوم موثر بر سیستم اعصاب می باشد.این دارو با تاثیر بر روی تعادل ناقل های شیمیایی که مسئول ارتباطات و مخابره پیام عصبی در مغز می باشند، نقش درمانیخود را ایفا می کنند. ریسپریدون اساسا یک آنتاگونیست گیرنده دوپامین- ۲ ( D۲ ( و سروتونین- ۲ ( ۵ - HT۲ ( است، که دردرمان اسکیزوفرنی و رفع اختلالات شناختی مفید است. بی شک شناخت دقیق تر دارو، موارد کاربرد و عوارض جانبی احتمالی،می تواند در استفاده بموقع و پایش و پیشگیری از مخاطرات احتمالی موثر باشد.مواد و روشها: این مطالعه مروری با هدف تعیین اثربخشی مراقبت های مربوط به مصرف دیسپریدون، در تابستان ۱۴۰۰ انجامشد. جستجو از طریق پایگاه های معتبر اطلاعاتی فارسی زبان شامل: بانک اطلاعات نشریات کشور) Magiran ( و پایگاه مرکزمطالعات علمی جهاد دانشگاهی) SID ( و بانک اطلاعات مقالات علوم پزشکی ایران و پایگاه های انگلیسی زبان شامل: Google Scholar, EMBASE, Web of Science, MEDLINE, Science Direct. انجام شد. کلید واژه ها شامل Drugs indications, oral and injectable risperidone, Risperidone side effects, Risperidone nursing considerations مورد استفاده قرار گرفتند. مقالات منتشره بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ انجام شد و از مجموع ۳۸ مقالهبدست آمده بعد از بررسی دقیق، ۱۳ مقاله که با هدف مطالعه جاری کاملا همخوانی داشتند، انتخاب و در این مطالعه وارد شدند .یافته ها: بر اساس یافته ها ریسپریدون در بهبود حوزه های مختلف عملکرد شناختی علاوه بر علایم مثبت و منفی، بر عملکرداجتماعی و شغلی، موثر می باشد. در برخی از مطالعات به بهبود اختلالات شناختی و روانی کلام و حافظه کلامی همراه با تجویزدوز مناسب، اشاره نموده اند و همچنین برتری نسبی آن را در مقایسه با داروهائی دیگر آنتی سایکوتیک نشان داده اند. بر حسبنیاز با دوز خوراکی روزانه تا mg ۱۶ - ۱ مورد استفاده قرار می گیرد. بهتر است ریسپریدون با یک لیوان آب نوشیده شود و درصورتیکه بیمار در مصرف قرص دچار می باشد، نوع قابل انحلال آن را می توان استفاده نماید. این دارو اولین داروی جدیدیموثر بر اختلال خلق است که بصورت تزریقی طولانی اثر (LAI) acting injectable antipsychotics-Long عرضهگردید، که بر حسب نیاز با دوز تزریقی mg ۵۰ - ۲۵ هر دو هفته یکبار مورد استفاده قرار می گیرد. در خصوص سودمندی وارجحیت دارو درمانی خوراکی یا تزریقی، هنوز اختلاف نظر وجود دارد و برخی مطالعات ادامه درمان با داروهای تزریقی راپیشنهاد نموده اند. قابل توجه اینکه عوارض خارج هرمی، هیپرپرولاکتینمی و افزایش وزن از عوارض عمده این دارو بشمار میرود و با کاهش دوز مصرفی عوارض دارو بویژه عوارض خارج هرمی کاهش می یابد.نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی درمانی، طیف وسیع درمانی و تنوع روش های استفاده، داروی ریسپریدون بعنوان یک دارویقابل قبول در اختلالات خلقی روانی محسوب می شود. معمولا دوره درمان با این دارو طولانی می باشد و قطع ناگهانی این دارومی تواند عوارض جدی ایجاد نماید لذا شروع و ادامه مصرف دارو با تجویز پزشک و قطع دارو حتما زیر نظر پزشک و به صورتتدریجی انجام گیرد. هر چند در خصوص برتری روش تزریقی به خوراکی هنوز اختلاف نظر وجود دارد، بهر حال برای کسانیکه از الگوی درمانی تبعیت نمی نمایند، جایگزین مناسب می باشد.

کلیدواژه ها:

ریسپریدون ، موارد مصرف و عوارض احتمالی ، دوز دارو ، مراقبت پرستار ی