قابلیت جذب انرژی لرزه ای در بناهای تاریخی ایران

زلزله به عنوان پدیده ای طبیعی، زمانی مخاطره آمیز و بحران آفرین است که جامعه نسبت به آن آسیب پذیر بوده و آمادگی لازمبرای رویارویی آن را نداشته باشد. تجربه زلزله های روی داده در کشور نشان داد که آمادگی لازم برای رویارویی با این پدیدهطبیعی در کشور وجود ندارد و ادامه این روند می تواند خسارت های جبران ناپذیری بر پیکره جامعه وارد کند. به ویژه اگر زلزلهاحتمالی در یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت کشور مانند تهران رخ دهد. با توجه به زلزله های اخیر در کشور و غیر مقاوم بودنبخشی از ساختمان های موجود کشور و با توجه به اهمیت زیاد مسئله مقاوم سازی ساختمانها در مقابل نیروهای لرزه ای، دانشمندانو مهندسان درصدد برآمدند که روش جدید و مفیدی برای کاهش ارتعاشات سازه و جذب انرژی زلزله ارائه دهند. طبق نتایجبدست آمده، بناهای تاریخی دارای سیستم جداساز لرزه ای از طرفی به لحاظ ارزش تاریخی و حفظ بنا و از طرفی دیگربه لحاظ مهندسی ژئوتکنیکی خاصی که در آن زمان طراحی شده تا به امروز موردتوجه قرار گرفته است. با توجهبه سابقه درخشان و میراث هنری غنی که شامل معماری، سنگتراشی و سفالگری می شود، نیاز به حفظ و نگهداری آثار به جایمانده از گذشته بیش از پیش احساس میشود. ایران سرزمینی با تمدن هفت هزارساله، یکی از کهن ترین تمدن های جهانباستان است که به دلیل سابقه فرهنگی و هنری غنی گذشته، بناهای تاریخی زیادی در آن وجود دارد که بیشترشان درمناطق با خطر لرزهای زیاد واقع شده اند. با توجه به اینکه از اساسی ترین ویژگی های هر ملتی اصالت و هویت و فرهنگ ملیآنان است، هدف اصلی این تحقیق بررسی قابلیت جذب انرژی زلزله در بناهای تاریخی می باشد. در واقع جذب انرژی زلزله بهمنظور پایداری و حفظ این بناها در برابر زلزله است. نخستین نشانه های استفاده معماران از این نوع سیستم در برابر زلزله، درپاسارگاد (شهری در ایران باستان) و در قرن ششم قبل از میلاد مشاهده شده است. برای نشان دادن رفتار و چگونگیجداساز لرزهای در سازه یک نمونه در ایران مورد بررسی و پژوهش قرارگرفته شده است که ضد زلزله می باشد.قابلیت لرزه پذیری بناهای امروزین با تامین جداسازهای لرزه ای (ایزیلاتورها)، همراه با میراگرها (دامپرها) در سازه میسر می شود.در روش های جدید طراحی پایدار لرزه ای سازه های همسازگار با معماری لرزه پذیر؛ به کمک محدود ساختن رفتار و توسعه قابلیت شکل پذیری لرزه ای سازه به همراه افزایش میزان انعطاف پذیری و جذب انرژی ورودی زمین لرزه، خسارات زلزله کاهش می یابد

کلیدواژه ها:

بناهای تاریخی ، انرژی لرزه ای ، جداساز لرزه ای ، میراگر لرزه ای ، جذب انرژی