دگردیسی حقوق کیفری در موازنه ی سنت و مدرنیته؛ با تاکید بر حقوق کیفری ایران

سنت و مدرنیته دو گونه ی تمامیت خواهی هستند که تقابلشان سیر تطورات نظام کنشی و واکنشی را رقم زده است. سنت که توسط تعلقات موروثی و نهایتا، شریعت، نمایندگی می شود، از یک سو، و مدرنیته که با مفاهیمی مثل اومانیسم، عقل گرایی، آزادی و... حمایت می گردد از سوی دیگر، حقوق کیفری را به عنوان پدیده ای اجتماعی، از این تحولات مصون نگذاشته است. در این سیر، می توان از گذار مجازات های سنتی توانگیر به مجازات های انسان محور اصلاح طلبانه یاد کرد که لاجرم محصول این دگرگونی خواهند بود. شعاع دایره ی این تحولات، در حقوق کیفری ایران حول محور گسترده تری در حال حرکت است بااین حال، تاثیر مدرنیته تا بدان جا رسیده که گویی تکثر احکام ثانویه، قرار است از حالت استثناء خارج شده، به جای اصل بنشینند. این در حالی است که کنش های ممنوع که گاها مجازات های شدیدی مانند اعدام را در پی داشتند، در حکم اولی شان به ظاهر لایتغیر بوده و پیشینه ای قوی نیز از آن حمایت می کرده است. این همان تاثیری است که قبض و بسط اعمال سیستم قضایی و مجریان قانون را نیز تحت اختیار خود گرفته است. جستار حاضر در پاسخ به این پرسش که چرا حقوق کیفری سنتی با حقوق کیفری مدرن متفاوت است و کدام نوع برتر از دیگری است؟ با روش توصیفی-تحلیلی به این یافته نائل آمد که انتخاب وجدان جمعی در گرایشات کیفری، صرف نظر از عقلانی بودن یا نبودن آن نقش محوری دارد.

کلیدواژه ها:

سنت ، مدرنیته ، کیفر ، حقوق کیفری ، ایران