تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی (۳) پایه دوازدهم چاپ۱۴۰۲

اهمیت اصول و روش های مربوط به دین و زندگی در حوزه تعلیم و تربیت به حدی است که در زندگی هر انسانی نقش چراغ راه روشن را ایفا می کند و همواره هادی و هدایت گر زندگی است . محتوای منابع آموزشی نیز به عنوان یکی از مهم ترین مباحث در برنامه ریزی درسی مورد توجه قرار گرفته و در میان مجموعه عناصر تشکیل دهنده برنامه درسی ، کتاب درسی جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است تا آن جا که بسیاری از افراد برنامه درسی را معادل محتوا می پندارند. تکنیک تحلیل محتوای ویلیام رومی ، روشی متداول در بررسی کتب درسی مانند درس دین و زندگی است . هدف این پژوهش ، تحلیل محتوای کتاب دین و زندگی (۳) پایه دوازدهم چاپ ۱۴۰۲ با آخرین تغییرات آن است . جهت تحلیل محتوا از روش تکنیکی ، یا روش ویلیام رومی استفاده شده است . جامعه آماری تمامی کتب درسی دوره متوسطه دوم بوده و به عنوان نمونه کتاب دین و زندگی (۳) پایه دوازدهم انتخاب شده است . یافته ها و نتایج حاصل از تحلیل متن کتاب نشان داد با توجه به عدد(۲۲.۰) که ازمحاسبه شاخص درگیری یادگیرنده متن کتاب به دست آمده؛ این عدد در محدوده بین (۵.۱ - ۴.۰) نیست و در چنین محتوایی ، فراگیران به توانایی های تفکر، مشاهده و تحلیل گری، دقت ، پویایی وانگیزه یادگیری دست نمی یابند و قدرت پژوهندگی و حل مسئله را کسب نخواهند کرد. از سویی نتایج حاصل از شکل ها و منحنی ها با توجه به عدد(۶۷.۰) که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده در متن کتاب به دست آمده است ، بیان می کند این عدد بیشتر از (۴.۰) بوده و بنابراین کتاب توانایی فکرکردن را در فراگیران افزایش می دهد. همچنین نتایج حاصل از فعالیت های پیشنهادی کتاب با توجه به عدد(۱۵.۰) که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده درفعالیت های پیشنهادی کتاب به دست آمده و از (۴.۰) کمتر است ؛ بیانگر این است که فعالیت های کتاب توانایی فکر کردن در فراگیران را افزایش نمی دهد و دانش آموزان را با فعالیت های مناسب درگیر نمی کند. از طرفی نتایج حاصل از پرسش های متن کتاب با توجه به عدد (۸۹.۰) که از محاسبه شاخص درگیری یادگیرنده، درپرسش های متن کتاب به دست آمده؛ در محدوده بین (۵.۱ - ۴.۰) قرار دارد، بنابراین در چنین محتوایی ، فراگیران به توانایی های تفکر، مشاهده وتحلیل گری، دقت ، پویایی وانگیزه یادگیری دست می یابند وقدرت پژوهندگی وحل مسئله را کسب خواهندکرد. با توجه به نتایج ، پژوهشگر چهار مولفه از مراحل تحلیل محتوای ویلیام رومی را مورد بررسی قرار داده و مشخص شده است که ۵۰ درصد محتوای کتاب (شکل ها و پرسش های متن ) فعال بوده و مناسب است و ۵۰ درصد محتوای کتاب( فعالیت ها و متن ) غیر فعال بوده است .

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوا ، دین و زندگی (۳) ، پایه دوازدهم ، روش ویلیام رومی