ازدواج و فرزندآوری با تاکید بر خانواده معاصر

نیاز بشر به دین و فرهنگ ، مسئله ای است که برای همه ، مسلم و آشکار است و این حقیقت و نکته ، منحصر و محدود به عصر و دوره خاصی نیست ، بلکه بشر جهت طی چند دهه اخیر نهاد خانواده در ایران، با تغییرات مهمی ،. مانند: تغییر در شکل گیری ازدواج و تشکیل خانواده، افزایش سن ازدواج، کاهش میزان ازدواج، افزایش تجرد قطعی ، تغییر در دایره همسر گزینی ، تغییر در معیارهای همسر گزینی و تغییر در ایستارهای فرزند آوری روبرو بوده است . بسیاری از صاحبنظران، تغییرات نهاد خانواده را تنها نتیجه تغییر در وضعیت اقتصادی و ساختار نهادی جامعه ندانسته ، بلکه معتقدند، این تحولات از تغییرات فرهنگی و دگرگونی در روند ارزش ها و سنت ها سر چشمه میگیرند.مبنای نظری این پژوهش متکی بر نظریات ایدهای و نگرشی است . که بر اساس نظریه تحول فرهنگی و ارزشی اینگلهارت و نظریه وندوکا و لستاق در چارچوب نظریه گذار جمعیتی دوم، دو جنبه از تغییرات ارزشی و نگرشی در کشور شامل فردگرایی و ارزشهای خانوادگی و تاثیر آنها بر دگرگونی در معیارهای و شیوههای همسر گزینی ، نگرش به سن مناسب ازدواج و تعداد فرزند مطلوب، مد نظر قرار گرفته است . دادههای مورد نیاز بر گرفته از یافتههای دو پیمایش ملی خانواده (۱۳۹۸) و موج سوم ارزشها و نگرشهای ایرانیان (۱۳۹۴) است که به روش تحلیل ثانوی، مورد ارزیابی قرار گرفته اند.یافته های تحقیق نشان داد که میزان فرزندآوری در ایران طی چهار دهه اخیر از میزان باروری در حد طبیعی (۱/۷ فرزند)، به باروری ارادی و به زیر سطح جانشینی (۷/۱ فرزند) رسیده و میانگین سن ازدواج پسران و دختران با حدود ۵ سال افزایش همراه بوده است . ارزش ها و نگرش ها در مورد ازدواج و فرزند آوری و میزان فردگرایی در سه نسل جوان، میانسال و مسن تفاوت داشته است . از طرف دیگر نگرش به فرزند دلخواه و سن مناسب ازدواج، با میزان فردگرایی همبستگی معنی دار دارند. لذا می توان تاثیر عوامل فرهنگی برتغییرات ازدواج و فرزند آوری در ایران را مورد تایید قرار داد. و می بایست جهت تجدید نظر در سیاست های جمعیتیبر عوامل فرهنگی بیشتر تاکید شود.

کلیدواژه ها:

تغییرات فرهنگی ، ارزش ها و نگرشها ، فردگرایی ، ارزشهای خانوادگی ، ازدواج ، فرزند آوری