تعیین بهترین دما در جوانه زنی ارقام گیاه عدس جهت کشت پاییزه در استان خوزستان

جوانه­ زنی موفق عامل اصلی در استقرار مناسب و عملکرد گیاهچه است. اطلاعات ناشی از نحوه جوانه زنی بذرها در مواجهه با تغییرات دمایی در زمان کاشت، راهکاری برای شناسایی ارقام مناسب ­تر جهت کشت در منطقه مورد نظر است. به این منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار جهت بررسی تغییرات دمایی بر شاخص­ های جوانه ­زنی و رشدی ارقام پرکاربرد گیاه عدس در دانشگاه خاتم الانبیاء بهبهان طراحی شد. تیمارهای مورد بررسی پنج رقم عدس: گچساران، کیمیا، رباط، زیبا و بیله سوار و دما در سه سطح ۲۰، ۲۵ و ۳۰ درجه سانتی­گراد (مشابه با شرایط پاییز استان خوزستان) در نظر گرفته شد. نتایج این مطالعه نشان داد که تمامی ارقام مورد بررسی در دماهای ۲۰ و ۳۰ درجه سانتی­گراد نسبت به دمای ۲۵ درجه سانتی ­گراد کاهش معنی­ داری در تمامی صفات مورد بررسی (درصد و سرعت جوانه ­زنی، قدرت جوانه­ زنی، شاخص بنیه بذر، آندوسپرم مصرفی، طول ساقه­ چه و ریشه­ چه، طول گیاهچه، وزن خشک ساقه ­چه و ریشه­ چه) داشتند. در برهم­کنش اثرات رقم و دما مشاهده شد که رقم بیله­ سوار بیشترین شاخص­های جوانه ­زنی و رشدی را در دمای ۲۵ درجه سانتی­گراد نسبت به سایر ارقام مورد بررسی داشت. این برتری در صفاتی نظیر سرعت جوانه­ زنی، قدرت جوانه­ زنی، شاخص بنیه بذر، وزن خشک ساقه­چه و طول ریشه­ چه نسبت به سایر ارقام معنی ­دار بود. رتبه دوم بالاترین شاخص های جوانه­زنی و رشدی به رقم گچساران در شرایط ۲۵ درجه سانتی­ گراد اختصاص داشت که نسبت به سایر ارقام مورد بررسی (کیمیا، رباط و زیبا) افزایش معنی­داری داشت. با توجه به کشت پاییزه عدس و نوسانات دمایی در این فصل (محدوده دمایی ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی­گراد)، استفاده از ارقام بیله سوار و گچساران در شرایط دمایی ۲۵ درجه سانتی­گراد، به عنوان ارقامی با شاخص ­های عملکردی بالاتر نسبت به ارقام زیبا، کیمیا و رباط جهت کشت توصیه می­ گردد.

کلیدواژه ها:

Actinobacter ، cytotoxic effect ، medicinal plant ، Microbacterium ، symbiosis ، آندوسپرم مصرفی ، بنیه جوانه­زنی ، بیله سوار ، دمای کاردینال ، شاخص بنیه بذر