مقایسه فرآیند تصمیمگیری چندمعیاره و تکنیک تاپسیس در مکانیابی محل دفن پسماند جامد شهرستان سنقر

زمینه و هدف: انتخاب محل مناسب دفن یک مساله مهم و ضروری در مدیریت زباله و به­خصوص در مناطق در حال توسعه است. با توجه به این­که دفن در لندفیل یک راه حل رایج برای دفع نهایی زباله­های شهری در ایران است، لذا، این پژوهش با هدف مقایسه فرآیند تصمیم گیری چندمعیاره (AHP) و تکنیک تاپسیس (Topsis) برای مکان­یابی مناسب­ترین محل دفن پسماند جامد در شهرستان سنقر انجام یافت. مواد و روش ها: مکان­یابی محل مناسب­ دفن زباله با استفاده از نسخه ۱۰.۲ نرم­افزار ArcGIS انجام یافت. بدین منظور لایه­های اطلاعاتی شیب، زمین­شناسی، هیدرولوژی، گسل، آبراهه­ها، فاصله از راه­های مواصلاتی (جاده­ها و راه آهن)، مناطق حفاظت شده، مناطق جمعیتی، منابع آب زیرزمینی و مراکز شهری و کاربری اراضی مورد استفاده قرار گرفت و وزن دهی به هر کدام از معیارها و زیرمعیارها توسط فرآیند AHP و تلفیق نقشه های حاصل از GIS و تکنیک TOPSIS انجام یافت یافته ها: نتایج نشان داد که %۲/۴ و %۳۳ از وسعت منطقه مورد مطالعه به­ترتیب از ویژگی­های بسیار مناسب (مناطق ۴، ۵ و ۶) و مناسب (منطقه ۱ و تا حدودی مناطق ۲ و ۳) برای دفن زباله های شهری برخوردار بوده است. از طرفی، %۸/۱۷ و %۴۵ وسعت منطقه مورد مطالعه نیز به­ترتیب برای دفن زباله های شهری نامناسب (قابلیت بسیار ضعیف) و غیر قابل کاربرد بودند. نتیجه گیری: با توجه به ویژگی­های فرآیند AHP از جمله سهولت نسبی بررسی معیارهای چندگانه، سهولت درک و بررسی موثر معیارهای کمی و کیفی در مکان­یابی محل دفن، می­توان از این فرآیند به­عنوان روشی کارآمد برای اولویت­بندی انتخاب محل­های جایگزین دفن زباله استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

Site selection ، Municipal solid waste ، GIS ، AHP ، TOPSIS ، مکانیابی ، پسماند جامد شهری ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، تحلیل سلسله مراتبی ، تاپسیس