فرصت ها و تهدیدهای دیپلماسی انرژی ایران در غرب آسیا ۲۰۱۱- ۲۰۲۳ (مطالعه موردی کشور عربستان)

در عصر جهانی شدن و تعامل گسترده سیاست و اقتصاد، انرژی به عنوان ابزار اقتصادی قدرتمند، جایگاه مهمی در دیپلماسی کشورها پیدا کرده است. در میان حامل های مختلف انرژی، تقاضای جهانی برای گاز به عنوان سوخت ارزان و پاک به سرعت در حال افزایش است. این امر رقابت میان کشورهای تولیدکننده برای بهره مندی بیشتر از این سوخت را در دیپلماسی انرژی افزایش داده است. با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه جزو بزرگ ترین دارندگان منابع گازی جهان هستند و بازارهای هدف آن ها نیز تا حدود زیادی مشترک است، دو کشور در عمل در موقعیت رقابت در عرصه تجارت این حامل انرژی قرار دارند. یافته های مقاله حاضر نشان می دهند که مهم ترین مولفه-های دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران عبارتند از: دسترسی به بازارهای جهانی، جذب سرمایه های خارجی و ثبات در بازار انرژی. از سویی دیگر مولفه های دیپلماسی انرژی عربستان سعودی در این زمینه را می توان ارتقای جایگاه خویش در عرصه دیپلماسی انرژی نفت و گاز، حفظ روابط حسنه خود با قدرت های فرامنطقه ای نفت و گاز همچون ایالات متحده و در نهایت بهره گیری از ابزارها و امکانات خارجی به منظور اتخاذ سیاست های انرژی با توجه به تحولات و روندهای بازار انرژی و هم چنین تعامل با بازیگران این عرصه دانست؛ بنابراین نوشتار کنونی با محوریت قرار دادن رهیافت مقایسه ای و بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی سعی در بررسی تطبیقی مولفه های دیپلماسی انرژی ایران و عربستان دارد. عربستان سعودی در کلیات دیپلماسی انرژی در غرب آسیا موفق تر بوده است. از سوی دیگر، مواردی همچون تحریم های اعمال شده علیه کشورمان، مقررات تجاری در زمینه نفت، ایران را در این زمینه با مشکلاتی بعضا جدی مواجه نموده است.

کلیدواژه ها:

دیپلماسی ، سیاست های انرژی ، دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران ، دیپلماسی انرژی عربستان سعودی ، غرب آسیا